Career Path là gì? Xây dựng lộ trình phát triển nghề nghiệp

Career Path (Lộ trình phát triển nghề nghiệp) không còn là một khái niệm xa lạ, cụm từ này thường được nhắc đến trong các buổi phỏng vấn giữa nhà tuyển dụng với ứng viên, trong các buổi định hướng nghề nghiệp. Hãy cùng MISA AMIS HRM tìm hiểu Career Path là gì và khám phá các bước xây dựng Career Path chi tiết.

1. Career Path là gì? 

Career Path là con đường sự nghiệp, được định nghĩa là một chuỗi công việc hoặc kế hoạch dài hạn bao gồm các bước cụ thể, giúp bạn thăng tiến đến một vị trí mong muốn trong sự nghiệp và cuộc sống.

Một số cá nhân sẽ đi theo con đường thẳng, tuần tự phát triển trong lĩnh vực họ mong muốn, thăng chức lên các vị trí cao hơn với mức lương tốt hơn. Trong khi một số cá nhân khác lại tích lũy kinh nghiệm ở nhiều lĩnh vực khác nhau và thay đổi ngành, công ty nhiều lần trong suốt Career Path của mình.

Thông thường, lộ trình phát triển sự nghiệp được bộ phận nhân sự định hướng cho nhân viên để giúp họ hiểu rõ hơn về cơ hội phát triển, thăng tiến từ vị trí hiện tại đến vị trí cao hơn. Khi nhận thấy Career Path rõ ràng và hấp dẫn, nhân viên có khả năng gắn bó với công ty hơn và có động lực để phát triển bản thân trong tổ chức.

2. Tầm quan trọng của Career Path (lộ trình nghề nghiệp)

Đối với mỗi người lao động và doanh nghiệp, Career Path đều đóng vai trò quan trọng. Về phía doanh nghiệp, Career Path được xem là cách để:

• Giữ chân nhân tài: Một lộ trình phát triển nghề nghiệp rõ ràng giúp nhân viên thấy được cơ hội thăng tiến trong công ty, từ đó tăng cường sự cam kết và lòng trung thành. Khi nhân viên nhận thấy họ có thể phát triển sự nghiệp của mình trong công ty, họ sẽ ít có xu hướng tìm kiếm cơ hội ở nơi khác.
• Nâng cao hiệu quả làm việc: Khi nhân viên biết rằng họ có một con đường rõ ràng để phát triển, họ sẽ có động lực hơn để cải thiện kỹ năng và hiệu suất làm việc. Điều này không chỉ giúp họ hoàn thành công việc hiện tại tốt hơn mà còn chuẩn bị cho những trách nhiệm lớn hơn trong tương lai.
• Phát triển nhân lực nội bộ: Thay vì phải tuyển dụng từ bên ngoài, doanh nghiệp có thể phát triển và thăng tiến nhân sự từ bên trong. Điều này thể hiện công ty luôn quan tâm đến quyền lợi, lộ trình phát triển của nhân viên và sẵn sàng trao cơ hội. Nhờ đó, doanh nghiệp sở hữu được đội ngũ nhân viên tiềm năng, tiết kiệm chi phí tuyển dụng và đào tạo mới.
• Xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực: Chú trọng đến phát triển sự nghiệp của nhân viên sẽ tạo ra văn hóa doanh nghiệp tích cực, nơi mọi người cảm thấy được trân trọng và hỗ trợ.
• Cải thiện uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp: Chính sách phát triển nghề nghiệp rõ ràng sẽ tạo ấn tượng tốt với ứng viên, khách hàng và đối tác, qua đó nâng cao uy tín thương hiệu của doanh nghiệp trên thị trường.

Đối với mỗi cá nhân, người lao động:

• Định hướng rõ ràng về tương lai: Khi biết mình sẽ đi về đâu và đạt được những gì, bản thân sẽ có động lực để phấn đấu và hoàn thành các mục tiêu ngắn hạn cũng như dài hạn.
• Tăng cường cam kết với công việc: Khi nhận thấy cơ hội phát triển, nhân viên sẽ gắn bó hơn với công việc và tổ chức, giúp giảm tỷ lệ nghỉ việc và nâng cao tinh thần gắn kết.
• Phát triển kỹ năng: Career Path giúp nhân viên xác định những kỹ năng cần học hỏi và phát triển để thăng tiến, nâng cao năng lực cá nhân và đóng góp vào sự phát triển chung của công ty.
• Xây dựng sự nghiệp bền vững: Với lộ trình nghề nghiệp rõ ràng, nhân viên có thể xây dựng sự nghiệp từng tháng từng năm và phát triển đều đặn, từ đó đạt được các mục tiêu dài hạn và thăng tiến.
• Theo dõi và kiểm soát: Career Path giúp người lao động chủ động quản lý công việc và sự nghiệp của mình, ngay cả khi đối mặt với bất trắc hay khó khăn.

3. Phân loại Career Path 

Sau khi hiểu rõ Career Path là gì, hãy tìm hiểu thêm về cách phân loại Career Path theo chiều dọc hoặc chiều ngang. Lựa chọn theo chiều nào phụ thuộc vào mong muốn, thế mạnh của mỗi người.

3.1 Career Path theo chiều dọc

Xây dựng Career Path theo chiều dọc nghĩa thăng tiến từ vị trí thấp lên vị trí cao hoặc ngược lại trong cùng một lĩnh vực hoặc chức năng công việc. Lộ trình này thường bao gồm việc đạt được các vị trí có trách nhiệm và quyền hạn ngày càng cao.

Ví dụ: trong lĩnh vực tài chính của công ty, một nhân viên có thể bắt đầu với vị trí Thực tập sinh kế toán, Nhân viên Kế toán. Sau khi có đủ kinh nghiệm và phát triển kỹ năng, họ có thể thăng tiến lên các vị trí như Trưởng phòng Kế toán và sau đó có thể trở thành Giám đốc Tài chính.

Lợi ích của Career Path theo chiều dọc:

• Rõ ràng về các bước thăng tiến và mục tiêu nghề nghiệp.
• Cơ hội để tăng cường chuyên môn sâu trong lĩnh vực cụ thể.
• Có thể dẫn đến các vị trí lãnh đạo cao cấp với quyền hạn lớn.

Tuy nhiên, bên cạnh đó thì cũng có một số thách thức sau:

• Có thể cảm thấy hạn chế nếu không có nhiều cơ hội thăng tiến trong tổ chức.
• Yêu cầu sự kiên trì và thời gian để đạt được các vị trí cao hơn.

3.2 Career Path theo chiều ngang

Đây là lộ trình phát triển nghề nghiệp bằng cách chuyển sang các vị trí tương đương hoặc khác nhau trong cùng một công ty hoặc trong nhiều tổ chức, ngành nghề khác nhau để tích lũy kinh nghiệm đa dạng và mở rộng kỹ năng.

Ví du: Thay vì thăng tiến theo một đường thẳng từ vị trí thấp đến vị trí cao trong cùng một bộ phận Kinh doanh (Sales), một nhân viên có thể chuyển sang bộ phận Marketing sau khi hoàn thành khóa học đào tạo nội bộ.

Lợi ích của Career Path theo chiều ngang:

• Mở rộng kỹ năng và kiến thức đa dạng, có thể thích ứng với nhiều vai trò khác nhau
• Tăng cường cơ hội tìm kiếm việc làm mới do kinh nghiệm đa dạng.
• Giảm nguy cơ nhàm chán nhờ thay đổi công việc và có thử thách mới liên tục.

Bên cạnh đó, lộ trình này cũng mang lại nhiều thách thức:

• Có thể cảm thấy thiếu định hướng hoặc mục tiêu cụ thể.
• Yêu cầu khả năng học hỏi nhanh và thích ứng với môi trường làm việc mới.
• Gặp khó khăn trong việc giải thích lý do chuyển đổi công việc trong quá trình phỏng vấn.

>>> Xem thêm: Tìm hiểu ngành dọc, ngành ngang là gì trong quản trị nhân sự

4. Các bước xây dựng lộ trình phát triển nghề nghiệp cho bản thân

Xây dựng Career Path cho các vị trí trong doanh nghiệp là cần thiết để giúp nhân viên phát triển sự nghiệp và đóng góp hiệu quả cho tổ chức. Dưới đây là các bước cụ thể để xây dựng Career Path mà mỗi cá nhân có thể áp dụng:

Bước 1: Nắm rõ cấu trúc vận hành của tổ chức

Sơ đồ tổ chức minh họa cấu trúc tổ chức của một công ty. Bạn hãy tìm hiểu kỹ cấu trúc vận hành này. Nếu bạn là một ứng viên chưa có quá nhiều thông tin, hãy tạo dựng sơ đồ theo hiểu biết của mình và cập nhật thường xuyên. Thông qua sơ đồ này, các vai trò, nhiệm vụ và mối quan hệ trong tổ chức được thể hiện rõ ràng và giúp ích nhiều cho việc thiết lập Career Path.

Bước 2: Xác định vị trí công việc

Sau khi đã có sơ đồ cấu trúc tổ chức, bước tiếp theo là hình dung JD (Job Description) cho vị trí mà cá nhân hướng đến. Bản mô tả bao gồm: Kỹ năng, trình độ, kinh nghiệm và các yêu cầu về bằng cấp, chứng chỉ mà nhà tuyển dụng mong muốn. Điều này giúp xác định bản thân bạn có đáp ứng được những kỳ vọng của nhà tuyển dụng hay không, bạn có thực sự phù hợp với công việc này không.

Bước 3: Xây dựng lộ trình thăng tiến

Tại bước này hãy nhìn một cách thể vào các thông tin về công việc mà bạn đã có được, xác định đầu tiên bạn đang ở đâu và tiếp theo bạn ở vị trí nào, lộ trình sự nghiệp sẽ dần hình thành. Bạn cũng cần tự trả lời các câu hỏi: Làm thế nào để từ vị trí đầu vào có thể thăng tiến lên các vị trí cao hơn? Làm thế nào để thích ứng với các vai trò khác nhau trong tổ chức? Hoàn thành bước này bạn sẽ có cái nhìn rõ nét hơn về con đường sự nghiệp của mình.

Bước 4: Xác định những kỹ năng còn thiếu

Bạn mong muốn bản thân mình trong tương lai đạt được điều gì, sở hữu những kiến thức và kỹ năng như thế nào? Hãy trả lời câu hỏi đó và so sánh với tình hình hiện tại để xem bản thân còn thiếu sót điều gì, đã đủ kỹ năng để phát triển lên các vị trí mong muốn hay chưa. Từ đó bạn mình có cơ hội thăng tiến hay không, hoặc biết bản thân cần bổ sung bằng cấp, kinh nghiệm gì để đủ điều kiện đảm nhận các vai trò khác.

Bước 5: Lập kế hoạch trau dồi và phát triển bản thân

Hãy thiết lập cho mình danh sách những mục tiêu cần đạt được để hướng tới vị trí mong muốn. Khi đặt mục tiêu, nên áp dụng quy tắc SMART – nghĩa là mục tiêu phải cụ thể, có thể đo lường được, có tính khả thi, phù hợp và có thời hạn nhất định.

Bạn nên liệt kê mục tiêu một cách chi tiết nhất có thể, viết chúng ra và chia sẻ với đồng nghiệp, bạn bè để có động lực thực hiện hơn. Việc này giúp bạn ý thức sâu sắc về mục tiêu và hiểu rằng việc thực hiện mục tiêu là trách nhiệm cấp thiết của mình. Từ đó bạn sẽ có được cách thức tự trau dồi và nâng cao năng lực cá nhân sao cho đạt mục tiêu và phù hợp với lộ trình sự nghiệp đã đề ra.

Bước 6: Tìm kiếm sự hỗ trợ từ người cố vấn

Trong quá trình xây dựng Career Path (lộ trình nghề nghiệp), đừng quên tham khảo ý kiến từ cấp trên, quản lý trực tiếp, đồng nghiệp, thầy cô giáo, người hướng dẫn (mentor) của bạn. Sự trợ giúp của họ sẽ mang lại những thông tin hữu ích và thực tế về công việc mà bạn đang hướng tới. Thông qua đó bạn sẽ có thêm những đánh giá về năng lực bản thân hiện tại và điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp hơn.

Bước 7: Hoàn thiện và theo dõi Career Path

Xác định được các mục tiêu và việc cần làm để đạt được mục tiêu là bạn đã xây dựng được lộ trình sự nghiệp. Tuy nhiên trong quá trình phát triển sự nghiệp của mình, bạn cần liên tục theo dõi, cải thiện bằng các hoạt động như: đánh giá các hướng phát triển khác nhau trong tương lai phù hợp với mình thay vì chỉ tập trung một hướng; đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của các vị trí trong lộ trình. Nếu bạn đang cân nhắc giữa nhiều định hướng khác nhau, hãy xem xét hiệu quả và lợi ích của chúng trước khi đi đến quyết định cuối cùng.

5. Bí quyết xây dựng lộ trình phát triển sự nghiệp thành công

Luôn sẵn sàng trong quá trình tìm việc

Để trở thành một ứng viên nổi bật trong mắt nhà tuyển dụng, điều quan trọng là bạn gửi đến một CV chỉn chu, phù hợp với các yêu cầu tuyển dụng. Tuy nhiên nhiều người đang áp dụng một CV gửi cho nhiều vị trí khác nhau, điều này sẽ làm mất lợi thế của bạn ngay tại vòng đầu. Bạn nên đầu tư thời gian và tâm huyết vào việc chuẩn bị CV cho từng công việc. Ngoài ra bạn cũng nên sẵn sàng nhận điện thoại, kiểm tra email thường xuyên để không bỏ lỡ thông tin mới nhất và cơ hội đáng giá từ các nhà tuyển dụng.

Chú trọng tạo dựng thương hiệu cá nhân

Thương hiệu cá nhân tác động mạnh mẽ đến Career Path của bạn. Khi mọi người nhớ đến những ưu điểm và thành tích của bạn thì con đường phát triển sự nghiệp cũng trở nên thuận lợi hơn. Thương hiệu cá nhân tốt và được nhiều người biết đến là một lợi thế đặc biệt trong ngành, giúp bạn nhận được những cơ hội hấp dẫn từ nhà tuyển dụng và đối tác.

Phát triển và duy trì các mối quan hệ cá nhân

Mạng lưới các mối quan hệ cá nhân sẽ mang đến nhiều lợi thế cho sự nghiệp của bạn. Hãy chủ động giữ liên lạc với các đồng nghiệp cũ – mới, giao lưu với những người cùng lĩnh vực, tham gia các câu lạc bộ chuyên ngành, hội thảo để mở rộng các mối quan hệ hơn nữa.

Học hỏi không ngừng và tận hưởng công việc

Để đạt được các bước tiến trong Career Path, hãy cố gắng trau dồi kiến thức và nâng cao kỹ năng chuyên môn. Trong quá trình đó, bạn cũng nên học cách tận hưởng niềm vui trong công việc thay vì lo lắng, tự tạo áp lực. Trong trường hợp bạn cảm thấy không còn hào hứng với công việc, không phù hợp với áp lực tại doanh nghiệp nữa thì có thể tìm kiếm định hướng khác.

Chuẩn bị lộ trình dài hạn cho sự nghiệp

Con đường sự nghiệp của mỗi cá nhân luôn bị tác động bởi rất nhiều yếu tố như tình hình ngành, biến động trên thị trường lao động, cơ hội và thách thức thay đổi hàng ngày, hàng giờ… Nếu không có sự chuẩn bị dài hạn về tinh thần và năng lực thì bạn khó có thể đương đầu với những vấn đề trên. Vì vậy khi hiểu rõ Career Path là gì và thực hiện nó, bạn phải hiểu đó là một quá trình lâu dài, cần sự kiên nhẫn và phải có kế hoạch cụ thể.

6. Lộ trình xây dựng Career Path cho một số vị trí

Lộ trình sự nghiệp trong lĩnh vực Marketing:

• Chief Marketing Officer (Trên 10 năm): Quản trị toàn bộ hoạt động Marketing của doanh nghiệp và tham gia trực tiếp vào việc xây dựng chiến lược.
• VP of Marketing (9 – 10 năm): Chịu trách nhiệm về vận hành và duy trì mục tiêu chung của doanh nghiệp, thường xuất hiện ở các doanh nghiệp quy mô lớn.
• Marketing Director (7 – 8 năm): Tham gia vào hoạch định chiến lược và kế hoạch dài hạn cho thương hiệu, tùy thuộc vào quy mô doanh nghiệp.
• Marketing Manager (3 – 6 năm): Lập kế hoạch Marketing, quản lý tiến độ và ngân sách. Điều hành các kênh truyền thông và báo cáo cho giám đốc.
• Marketing Executive (1 – 2 năm): Xây dựng cách tiếp cận khách hàng, nghiên cứu nhu cầu để cải thiện sản phẩm. Hỗ trợ thực hiện kế hoạch phát triển thương hiệu.
• Marketing Intern (0 – 6 tháng): Thích hợp cho sinh viên mới tốt nghiệp hoặc người chưa có nhiều kinh nghiệm. Hỗ trợ các hoạt động marketing cơ bản.

Lộ trình sự nghiệp trong lĩnh vực IT:

• Lập trình viên Junior (0 – 1 năm): Bắt đầu tham gia vào các dự án nhỏ, học hỏi và làm quen với lập trình cơ bản và các công nghệ.
• Lập trình viên Senior (2 – 4 năm): Đảm nhận trách nhiệm cao hơn, tham gia vào các công việc phức tạp hơn và hỗ trợ đào tạo cho nhân viên mới.
• Quản lý dự án Công nghệ thông tin (5 – 7 năm): Chịu trách nhiệm quản lý dự án và nhóm lập trình, đảm bảo tiến độ và chất lượng công việc.
• Giám đốc Công nghệ thông tin (Trên 8 năm): Tham gia vào quyết định chiến lược công nghệ của công ty, chịu trách nhiệm vấn hành và định hướng cho mảng IT.

7. Kết luận

MISA AMIS HRM hy vọng rằng những chia sẻ trên về Career Path là gì và cách xây dựng lộ trình phát triển sự nghiệp sẽ giúp ích bạn đọc. Từ đó mỗi cá nhân sẽ thiết lập được con đường phù hợp với bản thân mình nhất. Đồng thời các nhà quản lý và bộ phận nhân sự cũng chú trọng hơn trong việc định hướng lộ trình nghề nghiệp cho nhân viên, hướng đến sự phát triển chung của cả doanh nghiệp.