Nguồn nhân lực là gì? 7 Vai trò của nguồn nhân lực trong doanh nghiệp

Vai trò của nguồn nhân lực rất quan trọng đối với tổ chức, doanh nghiệp, bất kể lĩnh vực hoạt động và quy mô. Nhân lực không chỉ là tài sản quan trọng nhất mà còn là nhân tố quyết định sự thành công và phát triển của một tổ chức. Cùng MISA AMIS HRM tìm hiểu chi tiết hơn về nguồn nhân lực là gì, vai trò của nguồn nhân lực đối với doanh nghiệp như thế nào qua bài viết dưới đây.

1. Nguồn nhân lực là gì?

Nguồn nhân lực là tập hợp các cá nhân trong một tổ chức có kỹ năng, kiến thức và khả năng cần thiết để tham gia vào hoạt động sản xuất, quản lý và phát triển của tổ chức đó.

Nguồn nhân lực bao gồm những gì?

Nguồn nhân lực được xem xét theo hai cách:

– Số lượng: người trong độ tuổi lao động tại tổ chức

– Chất lượng: nhân viên trong tổ chức dựa trên:

• Sức khỏe: Tình trạng sức khỏe về thể chất và tinh thần
• Kinh nghiệm làm việc: Thời gian làm việc, vị trí làm việc, các dự án đã tham gia
• Trình độ học vấn: Cấp độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp
• Kỹ năng mềm: Khả năng giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, sáng tạo,….

– Cơ cấu: Chia theo độ tuổi, giới tính, vùng miền, dân tộc, trình độ học vấn, ngành nghề,…

– Tiềm năng phát triển: Khả năng học hỏi, thích nghi với công việc, khả năng đổi mới và sáng tạo

Phát triển nguồn nhân lực không chỉ phục vụ cho sự thành công của doanh nghiệp mà còn đóng góp vào sự phát triển chung của của đất nước, xã hội.

2. 7 Vai trò của nguồn nhân lực trong doanh nghiệp

Bên cạnh các nguồn lực khác như tài chính, công nghệ… nguồn nhân lực được coi là một “tài nguyên quan trọng” tại nhiều doanh nghiệp, là lợi thế cạnh tranh của tổ chức trên thị trường mà đối thủ không thể sao chép được. Dưới đây là 7 vai trò quan trọng của nguồn nhân lực mà doanh nghiệp cần hiểu rõ:

2.1 Là yếu tố quan trọng nhất của một tổ chức

Nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của một doanh nghiệp. Họ là những người làm việc ở các vị trí khác nhau trong tổ chức và chịu trách nhiệm trực tiếp cho hoạt động kinh doanh, sáng tạo và tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. 

Không có nhân lực thì các nguồn lực khác cũng không thể phát huy tác dụng, bởi con người là chủ thể thực thi các chiến lược và đưa mục tiêu trở thành hiện thực. Bởi vậy công tác quản lý nhân sự thường được đặt lên hàng đầu để đảm bảo nguồn nhân lực được sử dụng hiệu quả và hợp lý.

Tất cả các thành viên trong công ty, từ cấp quản lý đến nhân viên cần hiểu rõ công việc của mình và trách nhiệm đối với mục tiêu chung của công ty. Bên cạnh đó, người đứng đầu công ty cần có khả năng tạo động lực để gắn kết nhân viên và quản lý tiến độ làm việc theo mục tiêu đã đề ra.

2.2 Là yếu tố mang tính chiến lược cao

Trong nền kinh tế hiện đại, nguồn nhân lực được coi trọng hơn các nguồn lực khác như vốn, nguyên vật liệu, công nghệ… Nguồn nhân lực đại diện cho con người trong tổ chức, mang tính năng động và sáng tạo.

Ở nhiều lĩnh vực ngành nghề, các hoạt động trí óc của người lao động quyết định doanh nghiệp có đạt được sự bứt phá trong hoạt động kinh doanh hay không.

Các quyết định chiến lược như mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm mới hay tái cơ cấu doanh nghiệp phụ thuộc vào năng lực và sự sẵn sàng của đội ngũ nhân viên. Lãnh đạo cần có tầm nhìn xa và khả năng dự báo để xây dựng nguồn nhân lực phù hợp, đảm bảo mục tiêu ngắn hạn và phát triển bền vững lâu dài.

2.3 Đóng vai trò là động lực phát triển

Con người chính là tác nhân quan trọng thay đổi bản chất của lao động từ thủ công sang lao động cơ khí, máy móc và lao động trí tuệ. Với sự phát triển của khoa học và công nghệ, nguồn nhân lực trở thành động lực để thúc đẩy sự phát triển.

Nếu không có sự sáng tạo và ứng dụng của nhân lực vào hoạt động lao động, các nguồn lực khác chỉ là vật chất không có ý nghĩa. Chúng ta cần phát huy và sử dụng nguồn nhân lực thông qua ý thức và hoạt động của con người.

2.4 Là nhân tố tiên quyết đến sự thành bại của doanh nghiệp

Để đạt được thành công, tổ chức cần có sự đồng lòng và gắn kết của nhân viên trong việc thực hiện mục tiêu chung. Ngược lại, một đội ngũ nhân sự rời rạc, yếu kém về chuyên môn và tinh thần sẽ khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trên thị trường. 

Phát triển nguồn nhân lực là một chiến lược trọng điểm mà mỗi doanh nghiệp cần quan tâm. Việc sử dụng và khai thác nguồn nhân lực một cách hợp lý và hiệu quả là yếu tố không thể thiếu giúp doanh nghiệp phát triển một cách bền vững.

Mặc dù các yếu tố về trang thiết bị, tài sản và tài chính được coi là nguồn tài nguyên quan trọng trong một tổ chức tuy nhiên vai trò của nguồn nhân lực là duy nhất và không thể thay thế. Nếu nguồn nhân lực không làm việc hiệu quả, tổ chức sẽ không thể đạt được các mục tiêu đã đề ra.

2.5 Vai trò cốt lõi cho mọi nguồn sáng tạo trong tổ chức

Con người đóng vai trò cốt lõi trong việc sáng tạo và đổi mới của tổ chức. Họ có khả năng phát minh và xây dựng các sản phẩm, dịch vụ và quy trình kinh doanh. Đồng thời, con người cũng là yếu tố duy nhất có thể kiểm soát và quản lý toàn diện quá trình sản xuất kinh doanh của tổ chức.

Nhân viên nên được khuyến khích đóng góp ý tưởng mới, nghiên cứu và phát triển công nghệ, quy trình và sản phẩm mới.

Đội ngũ nhân viên có những người dám nghĩ dám, sẵn sàng hiện thực hóa những ý tưởng táo bạo là đội ngũ lý tưởng để tổ chức có những đột phá trong quá trình hoạt động, tạo dựng vị thế khác biệt trên thị trường.

2.6 Là nguồn lực vô tận của doanh nghiệp

Xã hội liên tục đổi mới và tiến bộ, mở rộng cơ hội phát triển cho doanh nghiệp và nguồn nhân lực sẽ không có giới hạn. Bởi con người có khả năng học hỏi và phát triển, được tái tạo liên tục, thay vì bị hao mòn như tài nguyên thiên nhiên hay cạn kiệt như tiền bạc.

Mặc dù công nghệ ngày càng tiến bộ và phát triển, không có gì có thể thay thế được trí óc con người. Mỗi cá nhân mang đến sự khác biệt, độc đáo, và không có trí tuệ nhân tạo nào có thể thay thế được điều này.

Nguồn nhân lực có khả năng tạo ra giá trị thực cho doanh nghiệp, bao gồm tài sản vật chất, các giá trị mới và văn hóa doanh nghiệp. Doanh nghiệp nên đầu tư cho đào tạo nâng cao trình độ nhân viên và có chiến lược phát triển nhân lực bền vững, dài hạn.

2.7 Ảnh hưởng mạnh mẽ tới sự phát triển kinh tế và xã hội

Người lao động là nhân tố quan trọng trong quá trình sản xuất và cung cấp hàng hóa, sản phẩm và dịch vụ. Sự sáng tạo, tư duy và kỹ năng của nguồn nhân lực đóng vai trò quyết định trong việc tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Tiềm năng kinh tế của một quốc gia phụ thuộc chặt chẽ vào trình độ khoa học và công nghệ. Tuy nhiên, để phát triển lĩnh vực này một cách hiệu quả, các quốc gia cần chú trọng đầu tư vào giáo dục và đào tạo con người trước, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

Thực tế cho thấy nhiều quốc gia thất bại khi nhập khẩu hoặc tiếp nhận công nghệ hiện đại, bởi năng lực khoa học và công nghệ nội tại còn hạn chế. Nguyên nhân chính nằm ở sự thiếu hụt các chuyên gia và đội ngũ kỹ thuật viên có trình độ cao trong lĩnh vực này.

Khi nguồn nhân lực không đủ khả năng tiếp cận và ứng dụng công nghệ mới, doanh nghiệp và quốc gia sẽ đối mặt với nguy cơ tụt hậu. Vì vậy, việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển mà còn đóng góp tích cực vào sự tiến bộ chung của đất nước.

>>> Tìm hiểu thêm: Hoạch định nguồn nhân lực là gì? Khái niệm, vai trò và quy trình

3. Các tiêu chí đánh giá chất lượng nguồn nhân lực

Làm thế nào để cải thiện chất lượng nguồn nhân lực là câu hỏi mà nhiều nhà quản lý luôn trăn trở. Trước hết phải biết chất lượng đang ở mức độ nào và để làm được điều đó chúng ta cần các tiêu chí đánh giá sau:

• Sức khỏe của nguồn nhân lực: Các chỉ số sức khỏe thể hiện khả năng tham gia lao động, đảm bảo năng suất, hiệu quả công việc của nhân viên. Cụ thể là tình trạng sức khỏe tổng thể, tuổi tác, khả năng lao động, phân loại sức khỏe…
• Trình độ văn hóa nguồn nhân lực: Đây là các yếu tố nền tảng, quyết định khả năng tiếp thu, khối lượng kiến thức của nhân viên. Trình độ văn hóa thường thể hiện qua các bằng cấp, chứng chỉ liên quan đến chuyên ngành, lĩnh vực hoạt động.
• Kỹ năng chuyên môn của nguồn nhân lực: Đây là yếu tố hết sức quan trọng, phản ánh rõ chất lượng nguồn nhân lực. Tiêu chí này được đo lường qua tỉ lệ nhân viên có tay nghề cao, kỹ năng thực hiện các nhiệm vụ phức tạp, khả năng áp dụng kiến thức vào thực tế…
• Chỉ số phát triển con người HDI: Cung cấp góc nhìn tổng thể về chất lượng nguồn nhân lực, là cơ sở để nhà lãnh đạo đưa ra những quyết định mang tính chiến lược về nhân sự. HDI thể hiện sự phát triển của nhân lực qua tri thức, sức khỏe, thu nhập.
• Tình trạng môi trường làm việc: Môi trường làm việc gồm các yếu tố tác động đến tinh thần, khả năng làm việc và sự gắn kết của người lao động, như văn hóa doanh nghiệp, văn hóa dân tộc, phong tục tập quán, địa điểm làm việc, cơ sở vật chất nơi làm việc…

>>> Xem thêm: Quản trị nguồn nhân lực là gì? Mục tiêu, tầm quan trọng của quản trị nguồn nhân lực

4. Một số giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhà lãnh đạo doanh nghiệp có thể áp dụng các giải pháp sau:

4.1 Chú trọng công tác tuyển dụng

Thắt chặt chất lượng nguồn lực ngay từ đầu vào sẽ giúp doanh nghiệp có được đội ngũ giỏi, tiết kiệm thời gian, chi phí, công sức cho việc đào tạo. Một số phương án nên áp dụng trong quá trình tuyển dụng: 

• Xác định và phân tích rõ nhu cầu nhân lực
• Quảng bá và tìm kiếm ứng viên chất lượng qua nhiều nguồn
• Sử dụng các công cụ để đánh giá và cải thiện quá trình tuyển dụng hiệu quả
• Xây dựng quy trình tuyển dụng chặt chẽ
• Áp dụng công nghệ số trong công tác tuyển dụng

4.2 Tạo điều kiện học tập cho nhân viên

Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tổ chức cần tạo điều kiện, xây dựng một môi trường học tập thuận lợi và khuyến khích nhân viên liên tục nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình.

Điều này có thể bao gồm cung cấp các khóa đào tạo, buổi hội thảo và chia sẻ kiến thức, hỗ trợ tài chính và thời gian cho việc học tập, cung cấp tài liệu và tài nguyên học tập chất lượng. Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên đặt ra mục tiêu phát triển cá nhân và sự nghiệp cho nhân viên và thiết lập các chương trình đào tạo và phát triển chuyên sâu.

4.3 Bồi dưỡng nhân tài nhằm xây dựng đội ngũ nhân sự nòng cốt

Bồi dưỡng nhân tài là một giải pháp quan trọng để xây dựng đội ngũ nhân sự nòng cốt trong một tổ chức. Qua việc đầu tư vào việc đào tạo, phát triển và thăng tiến cho nhân viên xuất sắc, tổ chức tạo ra một môi trường khuyến khích sự học hỏi và phát triển cá nhân.

Bồi dưỡng nhân tài có thể bao gồm các chương trình đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn, lãnh đạo, quản lý và giao tiếp. Ngoài ra, tổ chức có thể xây dựng các chương trình mentorship, trong đó nhân viên có cơ hội học hỏi từ những người có kinh nghiệm và thành công trong lĩnh vực của mình.

4.4 Trọng dụng nhân tài đúng nơi đúng chỗ

Để trọng dụng nhân tài hiệu quả, đòi hỏi sự tập trung vào việc lựa chọn và định vị nhân viên theo năng lực, kỹ năng và kinh nghiệm của họ. Thay vì chỉ tuyển dụng dựa trên tiêu chí chung chung, tổ chức cần đánh giá một cách cụ thể và chi tiết khả năng và phù hợp của từng ứng viên với vị trí công việc cụ thể.

Điều này giúp đảm bảo rằng nhân viên được đặt vào vị trí phù hợp với năng lực và sở trường của họ, tạo ra sự tương thích và hiệu suất làm việc cao.

>>> Xem thêm: 10+ cách giữ chân nhân tài mà doanh nghiệp nào cũng nên áp dụng 

4.5 Ứng dụng công nghệ trong phát triển nguồn nhân lực

Việc áp dụng các phần mềm quản trị nhân sự giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình quản lý nhân sự từ tuyển dụng, đào tạo đến đánh giá hiệu suất. Các phần mềm này không chỉ tự động hóa công việc hành chính mà còn cung cấp phân tích dữ liệu để hỗ trợ ra quyết định chiến lược. Đồng thời, việc tích hợp công nghệ như AI và dữ liệu lớn giúp dự đoán xu hướng nhân sự và xây dựng kế hoạch phát triển nhân lực hiệu quả, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong thời đại số.

5. Kết luận 

Hy vọng qua bài viết này đã giúp bạn hiểu nguồn nhân lực trong doanh nghiệp là gì? Cũng như cung cấp cho bạn đọc những kiến thức hữu ích về vai trò của nguồn nhân lực trong nền kinh tế xã hội hiện nay. Bằng cách hiểu và tận dụng tối đa nguồn nhân lực, nhà quản trị có thể đóng góp vào sự phát triển bền vững của tổ chức.