Quy định sa thải nhân viên đúng luật – HR và CEO cần biết

Quy định sa thải nhân viên là cơ sở pháp lý và quy trình để xử lý các vi phạm và hành vi không đúng trong môi trường làm việc. Nếu không có quy định này, doanh nghiệp sẽ đối mặt với nhiều khó khăn trong việc xử lý những nhân viên vi phạm nghiêm trọng hoặc gây thiệt hại đến tài sản và lợi ích của doanh nghiệp. Những nội dung dưới đây sẽ giúp các bạn có cái nhìn cụ thể hơn về vấn đề này.

1. Sa thải người lao động là gì?

Sa thải người lao động là quá trình chấm dứt hợp đồng lao động với một nhân viên hoặc một nhóm nhân viên do các lỗi, vi phạm hay hành vi không đáp ứng được yêu cầu và tiêu chuẩn của doanh nghiệp. Quy định về sa thải người lao động được quy định trong Bộ luật Lao động năm 2019 của Việt Nam, cụ thể tại Điều 125.

Theo quy định này, sa thải được xem là hình thức kỷ luật nặng nhất và chỉ được áp dụng khi có căn cứ và tuân thủ quy trình quy định. Doanh nghiệp có quyền sa thải khi người lao động vi phạm nội quy, quy định của hợp đồng lao động, kỷ luật lao động, hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản, hình ảnh hoặc lợi ích của doanh nghiệp.

Trước khi quyết định sa thải, công ty thường sẽ áp dụng các biện pháp kỷ luật nhẹ hơn như cảnh cáo, huấn luyện, kéo dài thời hạn nâng lương, chuyển vị trí công việc, hoặc giảm lương. Sa thải chỉ được xem xét khi các biện pháp kỷ luật trước đó không mang lại hiệu quả hoặc vi phạm của nhân viên là rất nghiêm trọng.

Trong quá trình sa thải, cần tuân thủ các quy định pháp luật, quy trình nội bộ của doanh nghiệp và đảm bảo quyền lợi của cả người lao động và doanh nghiệp. Việc sa thải phải được thực hiện công bằng, có căn cứ, tuân thủ quy định pháp luật để tránh tranh chấp và vi phạm quyền lợi của bất kỳ bên nào.

2. Ai là người có thẩm quyền sa thải nhân viên?

Người có thẩm quyền sa thải nhân viên trong doanh nghiệp có thể là người được quy định trong nội quy lao động của doanh nghiệp. Theo hướng dẫn tại Điểm i, Khoản 2, Điều 69 của Nghị định 145/2020/NĐ-CP, người có thẩm quyền xử lý sa thải nhân viên có thể là:

• Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp hoặc là người được ủy quyền ký hợp đồng lao động.
• Người đứng đầu cơ quan, tổ chức có tư cách pháp nhân hoặc là người được ủy quyền ký hợp đồng lao động tại cơ quan, tổ chức này.
• Người đại diện cho hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân hoặc người được ủy quyền hợp pháp.
• Cá nhân trực tiếp sử dụng lao động.
• Người được chỉ định sẽ có quyền xử lý kỷ luật lao động trong nội quy lao động.

Người có thẩm quyền xử lý kỷ luật sa thải cũng chính là người ký quyết định sa thải người lao động sau khi doanh nghiệp đã thực hiện các thủ tục xử lý kỷ luật lao động. Nếu việc sa thải được thực hiện bởi người không có thẩm quyền, doanh nghiệp có thể bị coi là đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động và phải chịu trách nhiệm bồi thường đối với người lao động theo quy định pháp luật.

3. Quy trình sa thải nhân viên trong doanh nghiệp

Các bước hợp pháp để sa thải một nhân viên trong một doanh nghiệp bao gồm:

Bước 1: Xác nhận vi phạm

• Nếu vi phạm được phát hiện ngay: Lập biên bản vi phạm và thông báo cho tổ chức có đại diện của người lao động tại cơ sở mà người đó là thành viên, hoặc thông báo cho người đại diện theo pháp luật nếu người lao động đang dưới 15 tuổi.
• Nếu vi phạm được phát hiện sau khi xảy ra: Thu thập chứng cứ chứng minh hành vi vi phạm của nhân viên.

Bước 2: Họp kỷ luật

• Sau khi xác nhận hành vi vi phạm, doanh nghiệp cần tổ chức cuộc họp kỷ luật để xem xét việc sa thải.
• Trước khi diễn ra cuộc họp, doanh nghiệp cần thông báo cho nhân viên về thời gian, nội dung và địa điểm của cuộc họp kỷ luật. Thông báo này cần bao gồm thông tin về người bị xử lý, hành vi vi phạm và liên quan đến tổ chức mà người lao động là đại diện, cơ sở mà người lao động là thành viên. Thời gian thông báo ít nhất là 5 ngày làm việc trước cuộc họp.

Thủ tục cho kỷ luật buộc thôi việc:

• Kiểm tra thành phần tham dự: Cuộc họp chỉ được tiến hành khi tất cả những người có liên quan đến việc xử lý kỷ luật đều có mặt.
• Trong cuộc họp, doanh nghiệp cần trình bày và chứng minh rõ hành vi vi phạm của nhân viên bằng các chứng cứ thu thập được.
• Việc xử lý kỷ luật phải được lập thành biên bản, ghi lại tất cả các nội dung và quyết định của cuộc họp. Biên bản này cần được các thành viên dự họp thông qua bằng cách ký tên.
• Biên bản chỉ được coi là hợp lệ khi có đầy đủ chữ ký của tất cả các thành viên dự họp. Trường hợp không có chữ ký, cần ghi rõ lý do tại sao không có chữ ký.

Bước 3: Ra quyết định sa thải

• Sau khi cuộc họp kỷ luật kết thúc, người có thẩm quyền xử lý kỷ luật lao động của doanh nghiệp sẽ xem xét biên bản họp kỷ luật và ra quyết định sa thải.
• Quyết định sa thải phải được ban hành trong thời hạn xử lý kỷ luật lao động.

Bước 4: Thông báo sa thải

• Sau khi quyết định sa thải được đưa ra, doanh nghiệp cần gửi thông báo sa thải cho người lao động hoặc người đại diện hợp pháp của họ. Thông báo này nên ghi rõ quyết định sa thải và lý do của nó.

4. Quy định sa thải nhân viên đúng pháp luật

Theo quy định tại Điều 125 Bộ luật Lao động năm 2019, người sử dụng lao động chỉ được sa thải người lao động trong các trường hợp sau:

Hành vi vi phạm nghiêm trọng

• Trộm cắp
• Tham ô
• Đánh bạc
• Cố ý gây thương tích 
• Sử dụng ma tuý tại cơ quan nơi làm việc

Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng

• Tiết lộ các bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ của người sử dụng lao động.
• Xâm phạm về quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động.
• Có hành vi gây thiệt hại rất nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động.
• Quấy rối tình dục tại cơ quan, theo quy định trong nội quy lao động.

Tái phạm ngay sau khi bị xử lý kỷ luật

• Người lao động đã bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức và tái phạm trong thời gian chưa được xóa kỷ luật.

Tự ý bỏ việc khi không lý do chính đáng

Người lao động tự ý bỏ việc trong thời gian tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc

• 5 ngày cộng dồn trong thời hạn là 30 ngày.
• 20 ngày cộng dồn trong thời hạn là 365 ngày.

AMIS Thông Tin Nhân Sự – Phần mềm quản lý toàn diện

hồ sơ và quá trình làm việc của nhân viên

AMIS Thông Tin Nhân Sự là phần mềm thuộc nền tảng MISA AMIS HRM, giúp lưu hồ sơ của từng nhân viên một cách chi tiết và đầy đủ nhất. Bên cạnh đó HR có thể tra cứu dễ dàng thông tin về vi phạm, sự cố, thành tích, lịch sử bổ nhiệm – miễn nhiệm – thuyên chuyển, từ đó có căn cứ cho việc sa thải đúng quy định.

Đăng ký trải nghiệm đầy đủ tính năng trong 14 ngày tại đây

Dùng ngay miễn phí

5. Tác dụng của quy định sa thải nhân viên đúng luật trong một doanh nghiệp

Quy định sa thải nhân viên mang đến những tác động tích cực đến công ty. Điều này cần được hiểu rõ bởi cả HR và CEO để chuẩn hóa quy định ngay từ sớm, thay vì phát sinh vấn đề mới xây dựng.

• Bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp: Quy định sa thải nhân viên đúng luật đảm bảo rằng doanh nghiệp có quyền chấm dứt hợp đồng lao động của nhân viên nếu họ vi phạm nội quy, gây thiệt hại đến tài sản hay lợi ích của doanh nghiệp. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi kinh doanh và sự ổn định của doanh nghiệp.
• Đảm bảo tuân thủ pháp luật lao động: Quy định sa thải nhân viên đúng luật được xây dựng dựa trên các quy định pháp luật lao động hiện hành. Việc tuân thủ quy định này giúp doanh nghiệp tránh vi phạm pháp luật, tránh rủi ro pháp lý và tiềm ẩn các hậu quả tiêu cực như kiện tụng lao động hay truy cứu trách nhiệm hình sự.
• Xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp: Quy định sa thải nhân viên đúng luật giúp xác định rõ ràng các hành vi không đúng và vi phạm trong môi trường làm việc. Điều này góp phần xây dựng một môi trường làm việc chuyên nghiệp, công bằng và đáng tin cậy, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và thành công của doanh nghiệp.

  

• Tăng cường sự công bằng và minh bạch: Quy định sa thải nhân viên đúng luật giúp đảm bảo rằng quá trình xử lý và sa thải nhân viên được tiến hành một cách công bằng, minh bạch và tuân thủ quy trình. Điều này giúp tránh sự thiên vị, đảm bảo tính công bằng giữa các nhân viên và tạo lòng tin cho nhân viên về quy trình xử lý khi xảy ra vi phạm.
• Bảo vệ hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp: Quy định sa thải nhân viên đúng luật giúp bảo vệ hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp trước công chúng, cổ đông và đối tác. Khi áp dụng quy định này, doanh nghiệp có khả năng loại bỏ nhân viên có hành vi không đúng chuẩn và gây thiệt hại đến danh tiếng của doanh nghiệp.

6. Kết luận

Tóm lại, quy định sa thải nhân viên đúng luật đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ pháp luật, xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, tăng cường sự công bằng và minh bạch, cũng như bảo vệ hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp. HR và CEO cần nắm vững và thực hiện quy định này một cách chính xác và công bằng để đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.