Làn sóng sa thải nhân sự hàng loạt dự kiến tiếp diễn đến hết năm 2023

Theo khảo sát thực hiện vào cuối tháng 4/2023, có đến 82% doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động hoặc giảm quy mô kinh doanh. Điều này đồng nghĩa với làn sóng sa thải nhân sự sẽ còn tiếp tục diễn ra trong thời gian tới. Cùng MISA AMIS HRM phân tích tình hình nhân sự và làn sóng sa thải nhân viên trong nửa cuối năm 2023 nhé.

1. Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp tính đến tháng 4/2023

Tháng 4/2023, một cuộc khảo sát thực hiện với 9.556 doanh nghiệp trên cả nước về tình hình kinh doanh. Theo đó, có 7.333 doanh nghiệp đang hoạt động, 2.223 doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động hoặc rút khỏi thị trường kinh doanh. Đây là con số đáng báo động và dự báo về làn sóng sa thải nhân sự hàng loạt sẽ tiếp tục kéo dài đến hết năm 2023.

Kết quả báo cáo của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế Tư nhân (Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân) thể hiện 3 khía cạnh chính về doanh nghiệp như sau:

(1) Xét về quy mô hoạt động: 

Trong số 9.556 doanh nghiệp tham gia khảo sát, có:

13,5% doanh nghiệp vẫn giữ vững quy mô hoạt động; 

82,5% doanh nghiệp giảm quy mô, cụ thể:

• 10,9% doanh nghiệp chờ giải thể
• 12,4% doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh
• 59,2% doanh nghiệp giảm quy mô.

(2) Xét về quy mô lao động:

Trong số 7.333 doanh nghiệp đang hoạt động theo khảo sát có:

• 71,2% doanh nghiệp dự kiến giảm quy mô lao động. Trong đó:
• Hơn 50% lao động dự kiến bị cắt giảm (chiếm 22,2%).

(3) Xét theo địa phương:

25,8% doanh nghiệp tại TP.HCM dự kiến cắt giảm 50% lao động, tỷ lệ cao thứ 2 là tại Bình Dương với 24%.

2. Khó khăn của các doanh nghiệp trong 6 tháng cuối năm 2023

Dựa theo báo cáo của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân, phần lớn doanh nghiệp gặp vấn đề về doanh thu của hoạt động kinh doanh, 80,7% doanh nghiệp dự kiến mức doanh thu sắp tới sụt giảm trên 5%, trong đó có đến 29,4% doanh nghiệp dự kiến doanh thu giảm hơn 50%.

Các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ chịu những ảnh hưởng nặng nề nhất trong bối cảnh kinh tế hiện nay. 

Những khó khăn mà các doanh nghiệp này gặp phải như sau:

• 60% khó khăn đến từ việc tìm kiếm các đơn hàng mới
• 51% khó khăn đến từ việc vay vốn để tiếp tục doanh nghiệp
• 45% khó khăn đến từ việc thực hiện các quy định, thủ tục hành chính theo pháp luật
• 31% khó khăn đến từ việc suy thoái kinh tế

Ngoài ra, khảo sát cũng cho thấy việc hỗ trợ của chính quyền địa phương chưa thể giải quyết khó khăn mà doanh nghiệp đang gặp phải. Thực tế, có 84% doanh nghiệp đánh giá việc địa phương hỗ trợ doanh nghiệp là chưa hiệu quả và không thực tiễn. 

Do đó, đối mặt với những thách thức trên, làn sóng sa thải lao động dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài đến hết năm 2023 do khó khăn vĩ mô và nội tại của doanh nghiệp.

Tình trạng sa thải nhân sự hàng loạt bắt đầu từ giữa năm 2022 và dự báo sẽ kéo dài đến hết năm 2023 (thay vì đến tháng 06/2023 như dự báo trước đó). Vào năm 2022, làn sóng sa thải lao động xảy ra tại các nước lớn ở châu Âu, Nhật Bản,… Sau giai đoạn dịch, hầu hết người dùng bắt đầu hạn chế chi tiêu, các doanh nghiệp đối mặt với khó khăn với chi phí nguyên liệu, chi phí hoạt động tăng cao.

Tại thị trường Việt Nam, các ngành nghề có làn sóng sa thải nhân sự nhiều nhất như cơ khí, xây dựng, dệt may, chế biến thuỷ/hải sản, sản xuất linh kiện điện tử,… Theo khảo sát tại doanh nghiệp có nhiều lao động nhất tại TPHCM (Công ty Pouyuen), công ty đã có 2 đợt cắt giảm lao động hơn 8.000 người. Nguyên nhân đến từ tình trạng thiếu đơn hàng nên quy mô sản xuất cần thu hẹp.

Theo khảo sát, tính trong quý I/2023, cả nước có 149.000 lao động bị sa thải (tăng 13% so với quý IV/2022). Số lao động bị sa thải chủ yếu là lao động phổ thông, tập trung tại các khu công nghiệp như Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Giang, Bắc Ninh.

3. Giải pháp giảm thiểu làn sóng sa thải nhân sự tiếp diễn đến hết năm 2023

Theo Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân đề xuất với Thủ tướng, để giảm thiểu tình trạng sa thải lao động và vực dậy sự sống cho các doanh nghiệp, cần có sự hỗ trợ lớn đến từ chính quyền. Một số giải pháp hỗ trợ được đề cập như sau.

3.1. Đề xuất các gói vay vốn ưu đãi cho doanh nghiệp

Nhiều doanh nghiệp vướng khó khăn trong việc vay vốn để duy trì hoạt động kinh doanh. Do đó, Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân đã đề xuất gói tín dụng ưu đãi đối với các ngành quan trọng, ngành sản xuất chủ lực. Theo đó, một số điểm đáng lưu ý của đề xuất này như sau:

• Đề xuất gói ưu đãi tín dụng cho các ngành nghề chủ lực và các doanh nghiệp vừa, nhỏ.
• Nới lỏng tín dụng, hỗ trợ cho các ngành về xây dựng liên quan về nhà ở, trường học, giáo dục, bệnh viện,…
• Giảm lãi suất cho vay để mua hoặc thuê nhà ở xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp vay tín chấp với thủ tục đơn giản hơn. Bảo lãnh người lao động để tham gia vào quá trình phát triển nhà ở xã hội dễ dàng hơn.
• Cho phép ngân hàng thương mại mua các trái phiếu sắp tới hạn.
• Hạn chế việc thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp và không ban hành các văn bản liên quan về thuế, phí, hành chính,…

3.2. Đề xuất chính sách giảm thuế phí cho doanh nghiệp

Bên cạnh việc hỗ trợ vốn, gói vay cho doanh nghiệp thì việc cắt giảm thuế phí đóng vai trò quan trọng để giúp doanh nghiệp ổn định. Theo đó, một số đề xuất liên quan đến vấn đề cắt giảm thuế phí được chủ trương như sau:

• Giảm 2% thuế giá trị gia tăng đến hết năm 2025 (thay vì quy định là hết năm 2023).
• Thúc đẩy tốc độ hoàn thuế cho doanh nghiệp (chẳng hạn như hoàn thuế cho doanh nghiệp sau khi hoàn thành xuất khẩu đơn hàng chỉ trong 3 tháng).
• Tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, không tham nhũng bằng cách điều tra nhanh chóng các vụ án kinh tế hiện tại.

4. Trách nhiệm của phòng nhân sự trước làn sóng sa thải nhân sự hàng loạt 

Trong bối cảnh phải đối mặt với làn sóng sa thải nhân sự hàng loạt trong thời gian tiếp diễn đến hết năm 2023, người làm công tác quản lý nhân sự cần trang bị đầy đủ kiến thức chuyên môn, kỹ năng và bản lĩnh ứng phó để giải quyết thành công và hiệu quả công tác sa thải, hướng đến mục tiêu vẫn giữ được uy tín, hình ảnh và thương hiệu công ty trên thị trường cũng như khả năng cao về cơ hội hợp tác lại với đội ngũ CBNV đã bị sa thải đến khi hoạt động công ty được khôi phục trở lại. 

Cùng xem thêm bài Layoff là gì? Nên đối mặt với tình trạng layoff hiện nay như thế nào? để tham khảo thêm một số kinh nghiệm xử lý thực tế của phòng nhân sự cho quá trình trước – trong và sau đợt sa thải trong doanh nghiệp.

5. Ứng dụng phần mềm AMIS Thông tin nhân sự khi xử lý tình trạng Layoff

AMIS Thông tin nhân sự là một sản phẩm phần mềm của Công ty cổ phần MISA, được thiết kế để quản lý hồ sơ và giấy tờ liên quan đến nhân sự trong doanh nghiệp.

Để giải quyết các vấn đề thủ tục nhân sự trong quá trình layoff được nhanh chóng và thuận tiện, AMIS Thông tin nhân sự chính là công cụ hiệu quả và đắc lực, với những tính năng ưu việt như:

• Lưu trữ thông tin nhân viên từ khi còn là ứng viên phỏng vấn đến khi là nhân viên chính thức, quy hoạch, bổ nhiệm vị trí mới.
• Cập nhật thông tin khen thưởng hoặc kỷ luật nhân viên, biết được ai đang làm việc tốt.
• Lãnh đạo có thể dễ dàng xem xét báo cáo tổng quan về tình hình nhân sự trong công ty.
• HR không cần tốn kém thời gian tìm kiếm hồ sơ giấy, dễ dàng tìm kiếm với các bộ lọc nâng cao.

Những lý do doanh nghiệp nên sử dụng phần mềm MISA AMIS HRM: 

• Phần mềm được nghiên cứu và phát triển bởi công ty MISA – Công ty Công nghệ với 28 năm kinh nghiệm sản xuất phần mềm tại Việt Nam.
• IVY moda, Trống Đồng Palace và rất nhiều doanh nghiệp đã tin tưởng sử dụng phần mềm quản trị nhân sự của MISA. Sau khi sử dụng, các doanh nghiệp đều có đánh giá và phản hồi tốt về phần mềm quản trị nhân sự này.

Tìm hiểu ngay cách công ty Logistic Hữu Nghị Xuân Cương quản lý hàng trăm nhân sự 

6. Kết luận

Làn sóng sa thải nhân sự kéo dài liên tục đến hết năm 2023 là điều không thể tránh khỏi. Do đó, doanh nghiệp và người lao động cần chuẩn bị tâm thế chủ động, luôn có những giải pháp để vượt qua thời kỳ khó khăn này. 

Đừng quên sử dụng những phần mềm nhân sự MISA AMIS HRM để có những giải pháp tối ưu trong chính sách nhân sự nhé.