Phân tích thị trường là gì? Cách phân tích và tối ưu bằng công cụ

Phân tích thị trường không chỉ là lợi thế, mà còn là yếu tố sống còn. Thực tế phũ phàng là có đến 85% doanh nghiệp “chết yểu” trong 5 năm đầu. Và lý do phổ biến nhất là không hiểu rõ thị trường. Ngược lại, những doanh nghiệp biết cách khai thác dữ liệu thị trường có thể ra quyết định nhanh hơn 60%, đồng thời giảm đến 40% rủi ro sai lầm. Nếu doanh nghiệp của anh/chị vẫn chưa có chiến lược phân tích bài bản, rất có thể đang bỏ lỡ những cơ hội lớn – hoặc tệ hơn, rơi vào bẫy cạnh tranh mà không hay biết.

1. Tổng quan về phân tích thị trường

1.1. Phân tích thị trường là gì?

Phân tích thị trường là quy trình chiến lược giúp doanh nghiệp thu thập, xử lý và diễn giải các dữ liệu định lượng lẫn định tính nhằm hiểu sâu về môi trường kinh doanh.

Để doanh nghiệp đưa ra những bước đi chiến lược, cần có một cái nhìn tổng thể về thị trường mục tiêu. Phân tích thị trường chính là quá trình tổng hợp các thông tin về:

• Kích thước thị trường: Đánh giá tổng số khách hàng tiềm năng, doanh thu và tốc độ tăng trưởng.
• Động lực tiêu dùng: Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi mua sắm.
• Thách thức và cơ hội: Nhận diện những điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp và cơ hội phát triển.

Theo đó, quá trình này không chỉ tập trung vào việc “đo đạc” số liệu mà còn giúp doanh nghiệp hiểu được tâm lý và xu hướng tiêu dùng, từ đó tạo điều kiện tối ưu hóa chiến lược tiếp thị.

Ví dụ: VinFast đã phân tích thị trường một cách kỹ lưỡng và chuyên nghiệp. Khi mà quyết định gia nhập thị trường xe điện tại Việt Nam. VinFast đã nghiên cứu kỹ nhu cầu xe điện tại Việt Nam. Họ nhận thấy thị trường tiềm năng nhưng thiếu sản phẩm phù hợp với thị hiếu địa phương. Từ đó quyết định phát triển cả xe máy và ô tô điện, tận dụng xu hướng “xe xanh”.

Anh/chị đang tìm kiếm công cụ tối ưu dữ liệu kinh doanh thông minh? Thử ngay miễn phí MISA AMIS CRM

Dùng thử miễn phí đầy đủ tính năng

1.2. Sự khác biệt giữa các khái niệm về thị trường

Khi nghiên cứu về phân tích thị trường, người đọc sẽ bắt gặp những thuật ngữ có ý nghĩa gần giống như “nghiên cứu thị trường” và “phân tích tiếp thị”. Mặc dù có sự liên quan, nhưng hai khái niệm này lại có những điểm khác biệt quan trọng so với phân tích thị trường.

• Nghiên cứu thị trường (Market Research): Tập trung vào việc thu thập thông tin về nhu cầu, hành vi và đặc điểm của khách hàng. Mục tiêu chính là xây dựng một bức tranh tổng thể về thị trường. Nhằm cải thiện khả năng tiếp cận và phát triển sản phẩm.
• Phân tích tiếp thị (Marketing Analytics): Tập trung vào việc đo lường và đánh giá hiệu quả của các chiến dịch marketing. Qua đó, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa lợi tức đầu tư (ROI) và điều chỉnh chiến lược tiếp thị cho phù hợp.

Qua phần phân tích rõ ràng về “phân tích thị trường là gì” ở trên, thì có nhận thấy điểm khác biệt chính giữa các yếu tố này đó là:

• Nghiên cứu thị trường tập trung vào khách hàng và hành vi tiêu dùng.
• Phân tích thị trường có phạm vi rộng hơn, bao gồm cả đối thủ, quy mô ngành, cơ hội và rủi ro.
• Phân tích tiếp thị là công cụ giúp tối ưu hóa hoạt động marketing. Dựa trên dữ liệu đo lường hiệu suất.

2. Phân tích thị trường gồm những gì?

Phân tích thị trường gồm những yếu tố sau:

Khảo sát ngành

Đánh giá xác định tổng thể về quy mô ngành (TAM- tổng thị trường khả thi), số lượng doanh nghiệp hoạt động, doanh thu tổng và tốc độ tăng trưởng.

Ví dụ: Báo cáo gần đây cho thấy thị trường thương mại điện tử Việt Nam đã vượt qua mốc 20 tỷ USD với mức tăng trưởng khoảng 25%/năm, mở ra nhiều cơ hội cho các thương hiệu lớn như Tiki và Shopee.

Phân tích đối thủ cạnh tranh (Competitive Analysis)

Nghiên cứu và so sánh các chiến lược, mức giá cũng như giá trị mà các đối thủ cung cấp nhằm tìm ra điểm mạnh, điểm yếu của họ.

Ví dụ: The Coffee House đã xây dựng lợi thế cạnh tranh bằng cách tập trung vào trải nghiệm khách hàng và thiết kế không gian quán độc đáo, giúp họ nổi bật so với các thương hiệu như Starbucks và Highlands Coffee

Xác định khoảng trống thị trường

Khoảng trống thị trường hay còn gọi là thị trường ngách (niche market) là một phân khúc nhỏ trong một thị trường lớn, nơi có nhu cầu đặc thù nhưng chưa được khai thác đầy đủ. Doanh nghiệp nhắm vào thị trường ngách thường có ít đối thủ cạnh tranh hơn, nhưng lại sở hữu tập khách hàng trung thành sẵn sàng chi trả cao.

Ví dụ: Coolmate – Thời trang nam tối giản
Thay vì cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu thời trang nữ lớn như Canifa hay Ivy Moda, Coolmate tập trung vào thời trang nam đơn giản, chất lượng cao, bán hàng trực tuyến. Mô hình này giúp họ tối ưu chi phí, nhắm đến khách hàng nam bận rộn, thích sự tiện lợi. Nhờ đó, Coolmate nhanh chóng đạt doanh thu hàng trăm tỷ đồng và trở thành một startup thành công.

Định vị khách hàng mục tiêu

Phân tích các chỉ số nhân khẩu học và hành vi tiêu dùng để xác định nhóm khách hàng trọng điểm, từ đó tối ưu hóa thông điệp và chiến lược truyền thông.

Ví dụ: MoMo tận dụng dữ liệu giao dịch và hành vi thanh toán để xác định nhóm khách hàng tiềm năng tại các đô thị lớn – nơi nhu cầu sử dụng ví điện tử cao. Bằng cách cá nhân hóa ưu đãi, nhắm mục tiêu quảng cáo theo vị trí và mở rộng hệ sinh thái đối tác phù hợp, MoMo đã gia tăng tỷ lệ sử dụng và giữ chân khách hàng hiệu quả.

Đánh giá các rào cản gia nhập

Xem xét những yếu tố như chi phí khởi nghiệp, yêu cầu pháp lý, và các thay đổi của môi trường kinh doanh có thể cản trở quá trình thâm nhập thị trường.

Điều này giúp các CEO dự báo và chuẩn bị nguồn lực cần thiết cũng như xây dựng chiến lược ứng phó phù hợp.

Dự báo doanh số (Sales Forecasting)

Sử dụng dữ liệu thu thập được để ước tính sản lượng bán hàng, từ đó đưa ra các kịch bản kinh doanh và kế hoạch phát triển tài chính rõ ràng.

Quá trình này góp phần giảm thiểu rủi ro khi đầu tư và giúp lãnh đạo đưa ra quyết định dựa trên các giả định có căn cứ.

3. Quy trình phân tích thị trường tinh gọn toàn diện

Phân tích thị trường không chỉ là thu thập dữ liệu mà còn giúp doanh nghiệp giải mã bối cảnh kinh doanh, dự báo xu hướng và định vị thương hiệu chính xác.

Xác định mục tiêu phân tích thị trường

Trước khi thu thập dữ liệu, doanh nghiệp cần làm rõ mục tiêu kinh doanh:

• Thâm nhập thị trường mới: Định hướng mở rộng ngành hàng hoặc khu vực.
• Mở rộng khách hàng: Tiếp cận phân khúc tiềm năng hơn.
• Định vị thương hiệu: Tạo sự khác biệt so với đối thủ.
• Dự báo xu hướng: Theo dõi thay đổi trong hành vi mua sắm.

Thu thập dữ liệu thị trường

Có hai loại dữ liệu chính trong phân tích thị trường:

Dữ liệu sơ cấp (Primary Data) – Dữ liệu tự thu thập

• Khảo sát khách hàng: Google Forms, Zoho Survey, hoặc các phỏng vấn trực tiếp.
• Focus Group: Mời nhóm khách hàng tiềm năng trải nghiệm sản phẩm/dịch vụ.
• Thử nghiệm A/B Testing: So sánh hai chiến lược để chọn phương án hiệu quả hơn.

Dữ liệu thứ cấp (Secondary Data) – Dữ liệu có sẵn

• Báo cáo ngành: Nielsen, Euromonitor, Statista, McKinsey.
• Dữ liệu tìm kiếm: Google Trends, social listening (Buzzmetrics, YouNet Media).
• Báo cáo tài chính đối thủ: Đánh giá tình hình kinh doanh của các công ty trong ngành.

Ví dụ: Masan Group đã dùng khảo sát khách hàng để xác định nhu cầu về nước mắm cao cấp, từ đó ra mắt Chin-Su Cá Cơm Biển Đông với định vị cao cấp hơn so với các dòng nước mắm truyền thống.

Phân tích khách hàng mục tiêu

Một trong những bước quan trọng nhất của phân tích thị trường là xác định chính xác chân dung khách hàng.

Mô hình STP giúp doanh nghiệp xác định khách hàng mục tiêu:

• Phân khúc thị trường (Segmentation): Dựa trên độ tuổi, giới tính, thu nhập, hành vi mua sắm.
• Nhắm mục tiêu (Targeting): Chọn phân khúc có tiềm năng sinh lời cao nhất.
• Định vị thương hiệu (Positioning): Tạo ra sự khác biệt so với đối thủ.

Theo báo cáo của Decision Lab (2023), 72% người tiêu dùng Việt Nam thuộc thế hệ Gen Z thích mua sắm qua mạng xã hội. Dẫn đến sự bùng nổ của TikTok Shop. Nghiên cứu và tận dụng xu hướng mua sắm nhanh của khách hàng. Coolmate tập trung vào nam giới bận rộn, cung cấp trải nghiệm mua sắm online đơn giản, nhanh chóng. Từ đó tối ưu chi phí vận hành và tăng tỷ lệ chuyển đổi đơn hàng.

Xem thêm: Tiếp cận đúng cách để hiểu khách hàng mục tiêu

Đánh giá đối thủ cạnh tranh

Phân tích đối thủ giúp doanh nghiệp hiểu rõ vị thế của mình trên thị trường và tìm ra khoảng trống cạnh tranh:

Mô hình 5 Forces của Michael Porter giúp đánh giá mức độ cạnh tranh:

• Mối đe dọa từ đối thủ mới – Rào cản gia nhập thị trường có cao không?
• Sự cạnh tranh trong ngành – Đối thủ chính là ai, họ có điểm mạnh/yếu gì?
• Sức mạnh của nhà cung cấp – Nguồn cung ứng có ổn định và đa dạng không?
• Sức mạnh của khách hàng – Khách hàng có nhiều lựa chọn thay thế không?
• Mối đe dọa từ sản phẩm thay thế – Xu hướng công nghệ có thể thay đổi ngành ra sao?

Ví dụ: Theo báo cáo Kantar Worldpanel (2023), Vinamilk vẫn dẫn đầu thị phần sữa Việt Nam với 43%. Nhưng TH True Milk đã chiếm 15% thị phần, đặc biệt mạnh ở phân khúc sữa tươi organic. Với tình thế đó, buộc Vinamilk phải tái định vị thương hiệu và tập trung vào xuất khẩu.

Dự báo xu hướng thị trường

Một phân tích thị trường hiệu quả không chỉ đánh giá hiện tại mà còn dự đoán xu hướng để đón đầu cơ hội. Công cụ hỗ trợ dự báo:

• Google Trends: Theo dõi hành vi tìm kiếm.
• Buzzmetrics, YouNet Media: Phân tích phản hồi trên social media.
• Báo cáo ngành (McKinsey, Euromonitor, Nielsen): Dự đoán xu hướng dài hạn.

VinFast đi tắt đón đầu xu hướng xe điện toàn cầu, tập trung vào R&D. Đầu tư mạnh vào pin xe điện. Từ đó tạo lợi thế cạnh tranh với các hãng ô tô truyền thống. Theo BloombergNEF, thị trường xe điện tại Việt Nam sẽ đạt 1 triệu xe vào năm 2030. Tạo cơ hội lớn cho các thương hiệu như VinFast.

Xem thêm: Xu hướng kinh doanh 2025: Cơ hội triệu đô hay một cuộc đào thải?

4. Công cụ giúp phân tích được thị trường tốt nhất

Công cụ phân tích thị trường đóng vai trò quan trọng trong việc thu thập, xử lý và diễn giải dữ liệu, giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định chính xác. CEO và C-level cần sử dụng các công cụ này để tối ưu hóa chiến lược kinh doanh, dự báo xu hướng và tăng cường khả năng cạnh tranh.

Công cụ nghiên cứu khách hàng

• Google Trends: Xác định xu hướng tìm kiếm theo thời gian thực.
• Buzzmetrics, YouNet Media: Theo dõi dư luận trên mạng xã hội.
• Google Analytics, Hotjar: Phân tích hành vi khách hàng trên website.

Công cụ phân tích đối thủ

• SEMrush, Ahrefs: Theo dõi chiến lược SEO và quảng cáo của đối thủ.
• iPrice, SimilarWeb: So sánh lưu lượng truy cập website.
• Social Listening: Đánh giá phản hồi thương hiệu trên mạng xã hội.

Công cụ thu thập dữ liệu thị trường

• Báo cáo từ Nielsen, Euromonitor: Cung cấp số liệu ngành.
• Statista, Trading Economics: Theo dõi dữ liệu kinh tế vĩ mô.

Công cụ phân tích tài chính

• Excel, Power BI: Tổng hợp và trực quan hóa dữ liệu doanh thu, lợi nhuận.

Mặc dù mỗi công cụ đều có giá trị riêng, nhưng chúng chỉ phân tích được một “ngách” của thị trường. Dẫn đến việc doanh nghiệp không có cái nhìn tổng thể và đồng bộ. Khi các dữ liệu từ các nguồn riêng lẻ không được kết nối. Việc ra quyết định chiến lược có thể bị thiếu sót các mối liên hệ quan trọng giữa khách hàng, đối thủ và xu hướng thị trường.

Giải pháp mang tính toàn diện – MISA AMIS CRM

MISA AMIS CRM là phần mềm giải pháp hàng đầu Việt Nam hơn 30 năm kinh nghiệm thiết kế phần mềm. Không chỉ tập trung vào việc quản lý thông tin khách hàng. MISA AMIS CRM còn tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn. Từ hoạt động bán hàng, marketing đến phản hồi của khách hàng để tạo ra bức tranh 360 độ về thị trường. Với khả năng tổng hợp và phân tích tự động, hệ thống CRM giúp:

• Tích hợp dữ liệu: Kết hợp dữ liệu khách hàng, dữ liệu từ các chiến dịch marketing và kết quả bán hàng. Giúp doanh nghiệp nắm bắt xu hướng toàn diện.
• Cung cấp báo cáo dữ liệu kinh doanh: Báo cáo sales dashboard, dashboard bán hàng, dashboard doanh thu, lợi nhuận theo thời gian thực. Giúp theo dõi kết quả kinh doanh theo ngày, tuần, tháng. Hỗ trợ quyết định chiến lược dựa trên dữ liệu đồng bộ.
• Tự động hóa quy trình: Giảm bớt tác vụ thủ công, nâng cao hiệu suất làm việc của các phòng ban (kinh doanh, marketing, chăm sóc khách hàng).
• Phần mềm tiên phong tích hợp tính năng AI: Giúp tự động dự đoán xu hướng thị trường. Phân loại và chấm điểm khách hàng tiềm năng. Cá nhân hóa chiến dịch marketing dựa trên dữ liệu thời gian thực.

MISA AMIS CRM được thiết kế phù hợp doanh nghiệp Việt. Giúp quản lý thông tin khách hàng. Hỗ trợ theo dõi toàn bộ quy trình bán hàng và marketing từ xa. Từ đó giúp CEO và lãnh đạo cấp cao có cái nhìn toàn diện. Đưa ra quyết định đúng đắn trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Dùng thử miễn phí đầy đủ tính năng

Ngoài CRM phục vụ cho bộ phận kinh doanh bán hàng. Doanh nghiệp có thể tham khảo thêm bộ giải pháp toàn diện MISA AMIS tối ưu tới 25% ngân sách khi sử dụng. Hệ thống này tích hợp đầy đủ các công cụ quản trị quan trọng. Các công cụ thuộc bốn nhóm chính: Tài chính – Kế toán, Marketing – Bán hàng, Nhân sự và Văn phòng số. MISA AMIS giúp doanh nghiệp vận hành trơn tru. Hệ thống nâng cao hiệu suất và đồng bộ dữ liệu trên một nền tảng duy nhất.

• Tối ưu cho doanh nghiệp Việt Nam, đáp ứng đầy đủ yêu cầu về tài chính – kế toán – thuế.
• Kết nối chặt chẽ giữa các phòng ban, đồng bộ dữ liệu, giảm sai sót, nâng cao hiệu suất.
• Tích hợp hệ sinh thái bên ngoài như Thuế, Ngân hàng, TMĐT, Logistics, giúp quản lý tập trung.
• Báo cáo trực quan, đa chiều, hỗ trợ CEO kiểm soát và ra quyết định nhanh chóng.
• Tiên phong ứng dụng AI, nâng cao hiệu suất vận hành doanh nghiệp.
• Làm việc linh hoạt trên Cloud, truy cập mọi lúc, mọi nơi.
• Giao diện thân thiện, dễ sử dụng, phù hợp với mọi cấp độ nhân sự.

Kết luận

Phân tích thị trường không chỉ là lợi thế cạnh tranh mà còn là điều kiện sống còn. Theo khảo sát của Gartner (2024), 72% doanh nghiệp thành công trong chuyển đổi số đều sử dụng các nền tảng phân tích và quản trị dữ liệu để tối ưu chiến lược kinh doanh. MISA AMIS là phần mềm giúp phân tích thị trường. Đồng thời giúp doanh nghiệp số hóa toàn bộ hệ thống vận hành, từ tài chính, nhân sự đến bán hàng. Đây chính là giải pháp giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên số.

Đánh giá bài viết

[Tổng số: 0 Trung bình: 0]