Hướng dẫn hạch toán Tài khoản 158 theo Thông tư 99: Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế

Tài khoản 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế – là nội dung quan trọng được bổ sung trong Thông tư 99/2021/TT-BTC nhằm phục vụ doanh nghiệp hoạt động sản xuất, gia công hàng xuất khẩu có kho bảo thuế. Việc hạch toán đúng TK 158 không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định kế toán – hải quan mà còn đảm bảo minh bạch trong quản lý nguyên liệu nhập khẩu chưa nộp thuế.

Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết cách sử dụng, kết cấu tài khoản, các bút toán phát sinh và giải đáp các câu hỏi thực tế doanh nghiệp thường gặp.

1. TK 158 theo Thông tư 99 là gì?

Theo Thông tư 200, TK 158 có tên là “Hàng hóa kho bảo thuế”, tuy nhiên đến Thông tư 99, tài khoản này được điều chỉnh tên gọi thành “ Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế” để phù hợp hơn với bản chất quản lý nguyên liệu, vật tư trong hoạt động sản xuất hàng xuất khẩu. Tài khoản này được sử dụng để phản ánh tình hình tăng, giảm và hiện có của nguyên liệu, vật tư nhập khẩu lưu giữ tại kho bảo thuế nhằm phục vụ sản xuất, gia công hàng xuất khẩu.

Kho bảo thuế chỉ áp dụng với doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu và đáp ứng điều kiện quản lý đặc biệt theo quy định của Luật Hải quan.Việc chưa phải tính và nộp thuế nhập khẩu và các loại thuế liên quan khác đối với nguyên liệu, vật tư nhập khẩu để cho sản xuất hàng xuất khẩu của doanh nghiệp khi đưa vào lưu giữ tại kho bảo thuế được thực hiện theo quy định của pháp luật hải quan.

2. Nguyên tắc kế toán tài khoản 158 theo Thông tư 99

Theo Thông tư 99, Doanh nghiệp cần tuân thủ các nguyên tắc khi hạch toán tài khoản 158 như sau:

• Tài khoản 158 dùng để phản ánh sự biến động tăng, giảm và số hiện có của nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế.
• Nguyên liệu, vật tư nhập khẩu lưu giữ tại kho bảo thuế chỉ bao gồm nguyên liệu, vật tư của doanh nghiệp để phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu đã được thông quan nhưng chưa nộp thuế.
• Doanh nghiệp phải mở sổ chi tiết để phản ánh số lượng và giá trị của từng thứ nguyên liệu, vật tư theo từng lần nhập, xuất kho bảo thuế.

3. Kết cấu và nội dung phản ánh của TK 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế

4. Hướng dẫn hạch toán tài khoản 158 theo Thông tư 99

4.1. Khi nhập khẩu nguyên liệu, vật tư vào kho bảo thuế

Khi nhập khẩu nguyên liệu, vật tư để sản xuất sản phẩm xuất khẩu, hoặc gia công hàng xuất khẩu được đưa vào Kho bảo thuế để doanh nghiệp chưa phải nộp thuế nhập khẩu và thuế GTGT hàng nhập khẩu theo quy định, ghi:

Nợ TK 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế

Có TK 331 – Phải trả cho người bán

4.2. Khi xuất nguyên liệu, vật tư từ kho bảo thuế để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu

Khi xuất nguyên liệu, vật tư nhập khẩu ở Kho bảo thuế để đưa ra sản xuất sản phẩm hoặc gia công hàng xuất khẩu, ghi:

Nợ TK 621 – Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp

Có TK 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế

4.3. Trường hợp nguyên liệu tại kho bảo thuế bị hư hỏng, giảm phẩm chất

Trường hợp nguyên liệu, vật tư nhập khẩu ở Kho bảo thuế, nếu bị hư hỏng, giảm phẩm chất, không đáp ứng yêu cầu sản xuất hàng xuất khẩu thì được làm thủ tục hải quan để tái xuất hoặc tiêu hủy:

• Trường hợp tái xuất khẩu (trả lại cho người bán), ghi:

Nợ TK 331 – Phải trả cho người bán

Có TK 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế

• Trường hợp doanh nghiệp bị tổn thất do phải tiêu hủy nguyên liệu, vật tư lưu giữ tại Kho bảo thuế, ghi:

Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán

Có TK 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế.

4.4. Bán nguyên liệu, vật tư từ kho bảo thuế vào thị trường nội địa

Trường hợp doanh nghiệp bán nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế vào nội địa Việt Nam, doanh nghiệp phải thực hiện thủ tục hải quan và nộp đủ các loại thuế (thuế nhập khẩu, thuế GTGT…) theo quy định pháp luật.

5. Câu hỏi thường gặp khi hạch toán TK 158 theo Thông tư 99

5.1. Khi nào doanh nghiệp được sử dụng TK 158?

Doanh nghiệp chỉ được sử dụng Tài khoản 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:

• Có hoạt động sản xuất hoặc gia công hàng hóa xuất khẩu;
• Có kho bảo thuế được cơ quan hải quan phê duyệt và giám sát theo chế độ đặc thù;
• Nguyên liệu, vật tư được nhập khẩu đã hoàn tất thủ tục thông quan nhưng chưa nộp thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng (GTGT);
• Có hệ thống quản lý, theo dõi riêng biệt đối với hàng hóa lưu giữ trong kho bảo thuế.

Nếu không thuộc đối tượng này, doanh nghiệp không được sử dụng TK 158 mà phải hạch toán vào các tài khoản thông thường như TK 152 hoặc TK 156.

5.2. Khi chuyển nguyên vật liệu từ kho bảo thuế sang sản xuất nhưng không dùng cho xuất khẩu, doanh nghiệp hạch toán thế nào?

Trường hợp doanh nghiệp đưa nguyên liệu ra khỏi kho bảo thuế để sử dụng cho sản phẩm tiêu thụ nội địa hoặc mục đích không xuất khẩu, phải thực hiện thủ tục hải quan chuyển đổi mục đích sử dụng và nộp đầy đủ thuế nhập khẩu, thuế GTGT. Sau đó, kế toán thực hiện hạch toán thuế và giá trị nguyên vật liệu theo quy định, không được tiếp tục sử dụng TK 158 cho phần này.

5.3. Doanh nghiệp có phải ghi nhận thuế nhập khẩu và thuế GTGT hàng nhập vào TK 158 không?

Không. Khi nguyên liệu, vật tư được đưa vào kho bảo thuế, doanh nghiệp chưa phải ghi nhận chi phí thuế nhập khẩu hay thuế GTGT vì theo quy định của pháp luật hải quan, hàng hóa trong kho bảo thuế được miễn nộp thuế tạm thời.

Việc ghi nhận các khoản thuế chỉ được thực hiện khi nguyên vật liệu được chuyển ra khỏi kho bảo thuế để tiêu thụ nội địa hoặc sử dụng không đúng mục đích xuất khẩu.

5.4. Hàng hóa trong kho bảo thuế bị hư hỏng có được ghi nhận vào chi phí không?

Được, nhưng cần đáp ứng các điều kiện sau:

• Việc hư hỏng, giảm phẩm chất phải có biên bản kiểm kê, xác nhận của các bên liên quan;
• Doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ thủ tục hải quan liên quan đến tiêu hủy hoặc tái xuất hàng hóa;
• Trong trường hợp tiêu hủy, giá trị nguyên vật liệu bị thiệt hại được hạch toán vào TK 632 – Giá vốn hàng bán, phản ánh tổn thất thực tế trong kỳ.

Trường hợp tái xuất trả lại cho người bán, doanh nghiệp hạch toán ghi giảm TK 158 và phản ánh lại khoản phải trả cho nhà cung cấp.

5.5. Doanh nghiệp có bắt buộc theo dõi chi tiết TK 158 không?

Có. Doanh nghiệp phải mở sổ chi tiết để theo dõi từng loại nguyên liệu, vật tư trong kho bảo thuế theo các tiêu chí sau:

• Theo từng mã hàng, chủng loại, đơn vị tính;
• Theo từng lô nhập khẩu (ngày nhập, số tờ khai hải quan…);
• Theo từng lần xuất kho cho sản xuất, gia công, tái xuất hoặc tiêu hủy.

Việc theo dõi chi tiết là bắt buộc, nhằm đảm bảo tính minh bạch, đầy đủ trong quản lý và phục vụ cho việc kiểm tra, thanh tra của cơ quan hải quan và thuế. Thiếu sổ chi tiết hoặc theo dõi không chính xác có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy thu thuế.

6. Phần mềm kế toán online MISA AMIS sẵn sàng đáp ứng Thông tư 99

Việc hạch toán và quản lý kho bảo thuế theo Thông tư 99 đòi hỏi doanh nghiệp không chỉ nắm rõ quy định kế toán mà còn cần công cụ hỗ trợ kiểm soát dữ liệu chính xác, đầy đủ, kịp thời. Trong bối cảnh đó, phần mềm kế toán online MISA AMIS là lựa chọn tối ưu cho doanh nghiệp xuất khẩu, gia công hoặc có sử dụng kho bảo thuế.

Phần mềm kế toán online MISA AMIS không chỉ tuân thủ đầy đủ các hướng dẫn tại Thông tư 99 mà còn cung cấp nền tảng kế toán hiện đại, linh hoạt, dễ sử dụng, phù hợp với đặc thù vận hành của mọi loại hình doanh nghiệp.

Một số tính năng nổi bật của phần mềm như sau:

• Tự động hạch toán đầy đủ các nghiệp vụ kế toán theo đúng thông tư hiện hành (bao gồm cả Thông tư 200, 133, 99…);
• Quản lý kho – nguyên vật liệu – thành phẩm – hàng hóa theo nhiều đơn vị tính, lô hàng, mã quy cách, hỗ trợ doanh nghiệp kiểm soát tốt nguồn lực;
• Theo dõi công nợ phải thu, phải trả, dòng tiền, doanh thu – chi phí – lợi nhuận theo thời gian thực;
• Kết nối với phần mềm hải quan điện tử, ngân hàng, hóa đơn điện tử, chữ ký số, giúp liên thông dữ liệu và tiết kiệm thời gian thao tác;
• Hỗ trợ lập và gửi báo cáo tài chính, báo cáo thuế, báo cáo quyết toán kho bảo thuế dễ dàng theo mẫu chuẩn quy định;
• Phân quyền chi tiết theo vai trò, đảm bảo an toàn dữ liệu và bảo mật thông tin tài chính nội bộ.

Nhanh tay đăng ký để nhận tư vấn miễn phí về phần mềm kế toán online MISA AMIS: