Điểm giống và khác nhau giữa hợp đồng kinh tế và hợp đồng mua bán

Hợp đồng kinh tế và hợp đồng mua bán là 2 loại hợp đồng phổ biến nhất trong xã hội hiện nay. Tuy nhiên, có nhiều doanh nghiệp còn chưa hiểu đúng bản chất của 2 loại hợp đồng này, dẫn đến nhiều khó khăn khi soạn thảo và tranh chấp nảy sinh sau khi ký kết hợp đồng. Trong bài viết dưới đây, MISA sẽ giúp quý doanh nghiệp hiểu và phân biệt được 2 loại hợp đồng này.

I. Tổng quan về hợp đồng kinh tế 

Tuy pháp luật hiện hành không còn khái niệm về hợp đồng kinh tế nhưng theo quy định của pháp lệnh hợp đồng kinh tế năm 1989, chúng ta có thể hiểu hợp đồng kinh tế như sau:

Hợp đồng kinh tế là sự thỏa thuận bằng văn bản, tài liệu giao dịch giữa các bên ký kết về việc thực hiện công việc sản xuất trao đổi hàng hoá dịch vụ, nghiên cứu ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và các thỏa thuận khác có mục đích kinh doanh với sự quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của mỗi bên để xây dựng và thực hiện kế hoạch của mình.

>>> Xem thêm: Hợp đồng kinh tế là gì? Các quy định hiện hành về hợp đồng kinh tế

II. Tổng quan về hợp đồng mua bán

Theo Khoản 8 Điều 3 Luật Thương mại năm 2005 quy định về hoạt động mua bán hàng hóa như sau:

Mua bán hàng hóa là hoạt động thương mại, theo đó bên bản có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bản, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận.

Từ khái niệm về hoạt động mua bán hàng hóa, ta có thể định nghĩa hợp đồng mua bán hàng hóa là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận.

>>> Xem thêm: Hợp đồng mua bán hàng hóa là gì? Quy định của pháp luật về hợp đồng mua bán hàng hóa

III. So sánh hợp đồng kinh tế và hợp đồng mua bán 

1. Điểm giống nhau giữa hợp đồng kinh tế và hợp đồng mua bán 

Cả hợp đồng kinh tế và hợp đồng mua bán đều hình thành trên cơ sở tự nguyện của các bên, quyền tự do lựa chọn được thể hiện qua những phương diện sau:

– Tự do lựa chọn chủ thể giao kết hợp đồng

– Tự do thỏa thuận các điều khoản trong hợp đồng

– Tự do lựa chọn thời điểm giao kết hợp đồng

Theo đó, hai bên trong quan hệ hợp đồng đều có lợi. Trong nền kinh tế thị trường thì việc mỗi bên trong quan hệ hợp đồng khi giao kết đều có mục đích tư lợi cho mình là điều dễ hiểu, hai bên trong quan hệ hợp đồng kinh tế và hợp đồng mua bán hàng hóa có thể thỏa thuận các điều khoản có lợi nhất cho mình nhưng không được lừa dối hay chèn ép bên còn lại và không được trái với quy định pháp luật.

Hợp đồng mua bán hàng hóa và hợp đồng kinh tế đều là hợp đồng song vụ, tức là mỗi bên trong quan hệ hợp đồng đều có cả quyền và nghĩa vụ. Quyền và nghĩa vụ của mỗi chủ thể bao giờ cũng tương xứng với nhau, quyền bên này là nghĩa vụ bên kia và ngược lại. Trong quá trình thực hiện hợp đồng, căn cứ vào nội dung hợp đồng đã giao kết mà xác định xem chủ thể nào phải thực hiện nghĩa vụ của mình trước khi nghĩa vụ của bên này đã xong sẽ là cơ sở để bên còn lại thực hiện phần nghĩa vụ của mình.

Các bên trong quan hệ hợp đồng mua bán hàng hóa hay hợp đồng kinh tế phải cam kết bằng tài sản của mình về việc sẽ thực hiện các nghĩa vụ đúng như thỏa thuận từ đầu. Nghĩa vụ bằng tài sản theo góc nhìn của nhà lập pháp được hiểu là các biện pháp bảo đảm để chắc chắn hợp đồng có thể được thực hiện hoặc trường hợp không thể được thực hiện thì sẽ giảm thiểu thiệt hại về lợi ích kinh tế lên bên không có lỗi dẫn đến hợp đồng không thể thực hiện được.

2. Điểm khác nhau giữa hợp đồng mua bán và hợp đồng kinh tế

Bên cạnh những điểm giống nhau đã liệt kê ở trên thì hợp đồng kinh tế và hợp đồng mua bán sẽ mang những đặc trưng riêng biệt để có thể giúp mọi người dễ dàng phân biệt.

Hợp đồng kinh tế là hợp đồng thương mại chịu sự điều chỉnh của Luật thương mại 2005 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong khi đó, hợp đồng mua bán hàng hóa có thể chịu sự điều chỉnh của cả Bộ luật dân sự 2015 lẫn Luật thương mại 2005. Lý do được đưa ra xuất phát từ việc các loại hợp đồng kể trên trong thực tế có thể được giao kết giữa những chủ thể chịu sự điều chỉnh của hai văn bản pháp luật này.

Cụ thể, nếu chủ thể giao kết hợp đồng là thương nhân hay cá nhân, tổ chức khác thực hiện hoạt động thương mại thường xuyên nhưng chưa hoặc không phải đăng ký thì có thể chịu sự điều chỉnh của Luật thương mại 2005. Ngược lại, nếu chủ thể giao kết không phải là thương nhân và chỉ là chủ thể thường không thực hiện hoạt động mua bán hàng hóa thường xuyên thì sẽ chịu sự điều chỉnh của Bộ luật dân sự 2015.

Ngoài ra, phạm vi áp dụng của hợp đồng kinh tế sẽ rộng hơn hợp đồng mua bán hàng hóa. Thực tế khi giao kết hợp đồng hay khi giải quyết tranh chấp tại cơ quan có thẩm quyền tài phán thì tên hợp đồng giao kết không gây quá nhiều bận tâm. Đó là lý do hợp đồng kinh tế là một loại hợp đồng “quốc dân”, một cái tên an toàn.

Vậy nên, dù đối tượng của hợp đồng có là hàng hóa hay dịch vụ thì vẫn có thể được thỏa thuận dưới những điều khoản của một hợp đồng kinh tế. Ngược lại, hợp đồng mua bán hàng hóa đã thể hiện rõ đối tượng mà hợp đồng hướng đến là hàng hóa rồi cho nên không thể lấy cái tên này để đặt cho một hợp đồng mà ở đó các bên thỏa thuận về việc cung cấp một dịch vụ hay một công việc được.

IV. Kết luận 

Trên đây là những thông tin hữu ích về sự giống và khác nhau giữa hợp đồng kinh tế và hợp đồng mua bán. Hi vọng với những thông tin trên, các doanh nghiệp có thể áp dụng các loại hợp đồng này đúng lúc, đúng nhu cầu.

Các thông tin trong bài viết được tham khảo từ Luật sư Nguyễn Xuân Nhất. Tôi là luật sư Nguyễn Xuân Nhất. Tôi tốt nghiệp chuyên ngành luật tổng hợp và có hơn 5 năm kinh nghiệm tư vấn cho các doanh nghiệp về lĩnh vực luật dân sự, luật lao động, luật kinh tế.

Xem thêm các nội dung liên quan

>>> Mẫu hợp đồng kinh tế mới nhất, những cập nhật năm 2022

>>> Mẫu hợp đồng kinh tế tiếng Anh đầy đủ và mới nhất hiện nay

>>> Hợp đồng nguyên tắc và hợp đồng kinh tế khác nhau thế nào

>>> Mẫu phụ lục hợp đồng kinh tế đầy đủ, được cập nhật mới nhất

>>> Mẫu thông báo chấm dứt hợp đồng kinh tế mới nhất hiện nay

Lưu ý: Những thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo và không thể thay thế được ý kiến chuyên gia. Bạn đọc vẫn cần tham khảo chuyên gia để có được ý kiến tư vấn chính xác nhất khi đưa ra quyết định.