Tài khoản 228 theo Thông tư 99/2025: Hướng dẫn hạch toán các khoản đầu tư khác đầy đủ và chi tiết

Tài khoản 228 – Đầu tư khác là tài khoản quan trọng giúp doanh nghiệp theo dõi các khoản đầu tư không thuộc công ty con, công ty liên doanh hoặc liên kết. Theo Thông tư 99/2025 của Bộ Tài chính, quy định về tài khoản này đã có những điều chỉnh cụ thể nhằm phản ánh đầy đủ hơn các giao dịch đầu tư khác.

Bài viết dưới đây MISA AMIS sẽ giúp kế toán viên nắm rõ nguyên tắc kế toán, phương pháp hạch toán, cũng như các lưu ý quan trọng khi thực hiện ghi sổ theo đúng chuẩn mực mới.

Mục lục Hiện

1. 228 là tài khoản gì theo Thông tư 99?

Theo Thông tư 99, Tài khoản 228 – Đầu tư khác là tài khoản dùng để phản ánh ánh giá trị hiện có và tình hình biến động táng, giảm các khoản đầu tư khác (ngoài các khoản đầu tư vào công ty con, đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết).

2. Nguyên tắc kế toán tài khoản 228 – Đầu tư khác

Theo quy định tại Thông tư 99/2025, Tài khoản 228 được sử dụng để kế toán các khoản đầu tư khác ngoài các khoản đầu tư vào công ty con, công ty liên doanh hoặc công ty liên kết. Việc ghi nhận và phản ánh trên tài khoản này cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

Tài khoản này phản ánh giá trị hiện có và biến động tăng, giảm của các khoản đầu tư dài hạn khác, bao gồm:
- Các khoản đầu tư vào công cụ vốn của đơn vị khác nhưng không có quyền kiểm soát, đồng kiểm soát hoặc ảnh hưởng đáng kể đối với bên đầu tư; Các khoản đầu tư vào hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) mà doanh nghiệp không có quyền đồng kiểm soát nhưng được hưởng lợi ích phụ thuộc vào lợi nhuận sau thuế của hợp đồng BCC.
- Các khoản đầu tư mang tính chất phi tài chính như: kim loại quý, đá quý quý không sử dụng như nguyên vật liệu để sản xuất sản phẩm hoặc mua vào – bán ra như hàng hóa; Tranh, ảnh, tài liệu, vật phẩm có giá trị được nắm giữ với mục đích chờ tăng giá, không phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường. Trường hợp có bằng chứng chắc chắn và đáng tin cậy cho thấy các khoản đầu tư này bị suy giảm giá trị so với giá thị trường, doanh nghiệp được phép ghi giảm giá trị khoản đầu tư và hạch toán khoản tổn thất vào chi phí tài chính.
- Các khoản đầu tư khác chưa được phân loại vào các nhóm đầu tư cụ thể.
Doanh nghiệp phải theo dõi chi tiết từng khoản đầu tư khác trên sổ kế toán, bao gồm thông tin về số lượng cổ phiếu, phần vốn góp hoặc giá trị khoản đầu tư tại đơn vị nhận đầu tư.
Các giao dịch phát sinh liên quan đến khoản đầu tư khác cần được kế toán phù hợp với nguyên tắc kế toán các khoản đầu tư vào đơn vị khác theo quy định chung của Thông tư này.

So sánh Tài khoản 228 – Đầu tư khác giữa Thông tư 99/2025 và Thông tư 200/2014:

Tiêu chí

Thông tư 200/2014

Thông tư 99/2025

Tên tài khoản

Đầu tư khác

Giữ nguyên tên gọi: Đầu tư khác

Phạm vi phản ánh

-Các khoản đầu tư vào công cụ vốn của đơn vị khác nhưng không có quyền kiểm soát hoặc đồng kiểm soát, không có ảnh hưởng đáng kể đối với bên được đầu tư;

– Các khoản kim loại quý, đá quý không sử dụng như nguyên vật liệu để sản xuất sản phẩm hoặc mua vào – bán ra như hàng hóa; Tranh, ảnh, tài liệu, vật phẩm có giá trị không tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường.

– Các khoản đầu tư khác

– Tương tự như Thông tư 200

– Mở rộng phạm vi bao gồm cả: Đầu tư vào hợp đồng BCC không đồng kiểm soát

3. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 228 theo TT 99

Theo Thông tư 99, kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 228- Đầu tư khác được quy định như sau:

Bên Nợ	Bên Có
Giá trị các khoản đầu tư khác tăng.	Giá trị các khoản đầu tư khác giảm.
Số dư bên Nợ: Giá trị khoản đầu tư khác hiện có tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán.

Tài khoản 228 – Đầu tư khác có 2 tài khoản cấp 2:

– Tài khoản 2281 – Đầu tư góp vốn vào đơn vị khác: Phản ánh các khoản đầu tư công cụ vốn nhưng doanh nghiệp không có quyền kiểm soát, đồng kiểm soát hoặc có ảnh hưởng đáng kể đối với bên được đầu tư. Ngoài ra, tài khoản này còn phản ánh các khoản đầu tư vào hợp đồng BCC mà doanh nghiệp không có quyền đồng kiểm soát nhưng được hưởng lợi ích phụ thuộc vào lợi nhuận sau thuế của hợp đồng BCC.

– Tài khoản 2288 – Đầu tư khác: Phản ánh các khoản đầu tư vào tài sản phi tài chính ngoài BĐSĐT và các khoản đã được phản ánh trong các tài khoản khác liên quan đến hoạt động đầu tư. Các khoản đầu tư khác có thể gồm kim loại quý, đá quý (không sử dụng như hàng tồn kho), tranh, ảnh, tài liệu, vật phẩm khác có giá trị (ngoài những khoản được phân loại là TSCĐ)… không tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường nhưng được mua với mục đích nắm giữ chờ tăng giá.

4. Cách hạch toán tài khoản 228 – Đầu tư khác

4.1. Đầu tư mua cổ phiếu hoặc góp vốn dài hạn nhưng không có quyền kiểm soát, đồng kiểm soát

Khi doanh nghiệp đầu tư mua cổ phiếu hoặc góp vốn dài hạn nhưng không có quyền kiểm soát, đồng kiểm soát hoặc ảnh hưởng đáng kể đối với bên được đầu tư:

a) Trường hợp đầu tư bằng tiền

Nợ TK 228 – Đầu tư khác (2281) (theo giá gốc khoản đầu tư + Chi phí trực tiếp liên quan đến hoạt động đầu tư, như chi phí môi giới,…)

Có TK 112 – Tiền gửi không kỳ hạn.

Đồng thời mở sổ chi tiết để theo dõi từng loại cổ phiếu theo mệnh giá (nếu đầu tư dưới hình thức mua cổ phiếu) hoặc theo dõi giá trị vốn điều lệ tại công ty được đầu tư (nếu doanh nghiệp nhận đầu tư không phải là công ty cổ phần).

b) Trường hợp đầu tư bằng tài sản phi tiền tệ:

– Trường hợp góp vốn bằng tài sản phi tiền tệ, căn cứ vào giá đánh giá lại vật tư, hàng hóa, TSCĐ, ghi:

Nợ TK 228 – Đầu tư khác (2281)

Nợ TK 214 – Hao mòn TSCĐ (giá trị hao mòn lũy kế)

Nợ TK 811 – Chi phí khác (số chênh lệch giữa giá đánh giá lại nhỏ hơn giá trị ghi sổ của hàng tồn kho hoặc giá trị còn lại của TSCĐ)

Có các TK 152, 153, 156, 211, 213,… (giá trị ghi sổ của hàng tồn kho hoặc nguyên giá TSCĐ)

Có TK 711 – Thu nhập khác (số chênh lệch giữa giá đánh giá lại lớn hơn giá trị ghi sổ của hàng tồn kho hoặc giá trị còn lại của TSCĐ).

– Trường hợp mua lại phần vốn góp bằng tài sản phi tiền tệ:

+ Trường hợp trao đổi bằng TSCĐ:

Nợ TK 811 – Chi phí khác (giá trị còn lại của TSCĐ đưa đi trao đổi)

Nợ TK 214 – Hao mòn TSCĐ (giá trị hao mòn)

Có các TK 211, 213 (nguyên giá).

Đồng thời ghi nhận thu nhập khác và tăng khoản đầu tư dài hạn khác do trao đổi TSCĐ:

Nợ TK 228 – Đầu tư khác (2281) (tổng giá thanh toán)

Có TK 711 – Thu nhập khác

Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp (TK 33311) (nếu có).

+ Trường hợp trao đổi bằng sản phẩm, hàng hóa, khi xuất kho sản phẩm, hàng hóa đưa đi trao đổi, ghi:

Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán

Có các TK 155, 156,…

Đồng thời phản ánh doanh thu bán hàng và ghi tăng khoản đầu tư khác:

Nợ TK 228 – Đầu tư khác (2281) (tổng giá thanh toán)

Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

Có TK 333 – Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (33311) (nếu có).

4.2. Kế toán cổ tức, lợi nhuận được chia bằng tiền

– Phản ánh khoản phải thu về cổ tức, lợi nhuận được chia, ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388)

Có TK 515 – Doanh thu hoạt động tài chính (trường hợp cổ tức, lợi nhuận được chia phân bổ cho giai đoạn sau ngày đầu tư)

Có TK 228 – Đầu tư khác (2281) (trường hợp cổ tức, lợi nhuận được chia phân bổ cho giai đoạn trước ngày đầu tư).

– Khi nhận được cổ tức, lợi nhuận được chia bằng tiền, ghi:

Nợ các TK 111, 112

Có TK 138 – Phải thu khác (1388).

4.3. Bán khoản đầu tư làm mất quyền kiểm soát, đồng kiểm soát hoặc ảnh hưởng đáng kể

Khi nhà đầu tư bán một phần khoản đầu tư vào công ty con, công ty liên doanh, công ty liên kết dẫn đến không còn quyền kiểm soát hoặc không còn quyền đồng kiểm soát hoặc không còn ảnh hưởng đáng kể, ghi:

Nợ các TK 112, 131…

Nợ TK 228 – Đầu tư khác (2281)

Nợ TK 635 – Chi phí tài chính (nếu lỗ)

Có các TK 221, 222

Có TK 515 – Doanh thu hoạt động tài chính (nếu lãi).

4.4. Thanh lý, nhượng bán các khoản đầu tư khác:

– Trường hợp bán, thanh lý có lãi, ghi:

Nợ các TK 112, 131,… (giá bán)

Có TK 228 – Đầu tư khác (giá trị ghi sổ)

Có TK 515 – Doanh thu hoạt động tài chính (giá bán lớn hơn giá trị ghi sổ).

– Trường hợp bán, thanh lý bị lỗ, ghi:

Nợ các TK 112, 131… (gia bán)

Nợ TK 635 – Chi phí tài chính (giá bán nhỏ hơn giá trị ghi sổ)

Có TK 228 – Đầu tư khác (giá trị ghi sổ).

4.5. Chuyển khoản đầu tư khác thành đầu tư vào công ty con hoặc liên kết

Khi nhà đầu tư đầu tư góp thêm vốn và làm khoản đầu tư khác chuyển thành khoản đầu tư vào công ty con, công ty liên kết, ghi:

Nợ các TK 221, 222

Có các TK 111, 112 (số tiền đầu tư thêm)

Có TK 228 – Đầu tư khác.

5. Những thắc mắc liên quan đến tài khoản 228 theo Thông tư 99

Những khoản đầu tư nào được hạch toán vào Tài khoản 228?

Tài khoản 228 được sử dụng để ghi nhận các khoản đầu tư dài hạn ngoài các khoản đầu tư vào công ty con, công ty liên doanh, liên kết. Cụ thể, bao gồm các khoản đầu tư vào công cụ vốn của đơn vị khác mà doanh nghiệp không có quyền kiểm soát, không có quyền đồng kiểm soát và cũng không có ảnh hưởng đáng kể. Ngoài ra, các khoản đầu tư vào hợp đồng hợp tác kinh doanh mà doanh nghiệp không có quyền đồng kiểm soát nhưng vẫn được hưởng lợi ích từ kết quả hoạt động kinh doanh, hoặc các tài sản có giá trị như kim loại quý, đá quý, tranh, ảnh, vật phẩm không sử dụng cho hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường cũng được ghi nhận vào tài khoản này.

Doanh nghiệp có được đánh giá lại khoản đầu tư trong Tài khoản 228 không?

Theo quy định tại Thông tư 99, doanh nghiệp chỉ được đánh giá lại để ghi giảm giá trị khoản đầu tư khi có bằng chứng chắc chắn cho thấy khoản đầu tư bị suy giảm giá trị so với giá thị trường, và mức giảm giá đó có thể được xác định một cách đáng tin cậy. Trong trường hợp này, phần giá trị bị giảm sẽ được ghi nhận là chi phí tài chính trong kỳ.

Trường hợp doanh nghiệp đầu tư vào một công ty cổ phần không niêm yết, sở hữu dưới 20% vốn điều lệ thì ghi nhận vào tài khoản nào?

Nếu doanh nghiệp không có quyền kiểm soát, không đồng kiểm soát, và cũng không có ảnh hưởng đáng kể đến công ty được đầu tư, khoản đầu tư này sẽ được ghi nhận vào Tài khoản 228 – Đầu tư khác. Cụ thể, doanh nghiệp sử dụng tài khoản cấp 2 là Tài khoản 2281 – Đầu tư góp vốn vào đơn vị khác để theo dõi chi tiết. Khoản đầu tư được ghi nhận theo giá gốc cộng với các chi phí trực tiếp liên quan đến hoạt động đầu tư.

Khoản cổ tức hoặc lợi nhuận được chia từ các khoản đầu tư trong Tài khoản 228 có được ghi nhận vào doanh thu?

Doanh nghiệp sẽ ghi nhận khoản cổ tức hoặc lợi nhuận được chia là doanh thu hoạt động tài chính nếu phần lợi nhuận này tương ứng với giai đoạn sau ngày doanh nghiệp thực hiện đầu tư. Trường hợp lợi nhuận được chia thuộc về thời gian trước ngày đầu tư, doanh nghiệp phải ghi giảm giá trị khoản đầu tư đã ghi nhận trước đó.

Khi khoản đầu tư được ghi nhận trong Tài khoản 228 được đầu tư thêm và đủ điều kiện trở thành khoản đầu tư vào công ty con hoặc công ty liên kết thì phải xử lý kế toán như thế nào?

Trong trường hợp doanh nghiệp đầu tư bổ sung vào đơn vị nhận đầu tư và đạt được quyền kiểm soát (trường hợp trở thành công ty con) hoặc có ảnh hưởng đáng kể (trường hợp trở thành công ty liên kết), doanh nghiệp phải thực hiện chuyển đổi khoản đầu tư từ Tài khoản 228 sang Tài khoản 221 – Đầu tư vào công ty con hoặc Tài khoản 222 – Đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết. Giá trị chuyển đổi được căn cứ vào số tiền đầu tư thêm và giá trị khoản đầu tư đã ghi nhận trước đó.

Kết luận

Việc hạch toán đúng và đầy đủ Tài khoản 228 theo Thông tư 99/2025 có vai trò quan trọng trong việc quản lý minh bạch các khoản đầu tư dài hạn, đảm bảo thông tin tài chính chính xác phục vụ cho ra quyết định kinh doanh.

Để hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện tốt công tác kế toán theo đúng quy định mới nhất, phần mềm kế toán online MISA AMIS đã được cập nhật đầy đủ các thay đổi theo Thông tư 99. Phần mềm mang đến nhiều tính năng vượt trội, giúp kế toán viên tiết kiệm thời gian và giảm thiểu sai sót trong quá trình hạch toán: