Phân biệt Hợp đồng dân sự và Hợp đồng thương mại

Hợp đồng dân sự và hợp đồng thương mại là hai trong nhiều loại hợp đồng được doanh nghiệp sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Tuy nhiên, nhiều người vẫn thường nhầm lẫn hai khái niệm hợp đồng này với nhau. Vậy căn cứ nào để phân biệt hợp đồng dân sự và hợp đồng thương mại? Câu trả lời sẽ có trong bài viết sau đây của MISA AMIS.

I. Khái niệm hợp đồng dân sự và hợp đồng thương mại

Trước khi đi vào phần so sánh bản chất đặc trưng của mỗi loại hợp đồng: hợp đồng dân sự và hợp đồng thương mại, chúng ta hãy cùng tìm hiểu khái quát về khái niệm của chúng.

1. Thế nào là hợp đồng dân sự?

Thuật ngữ “hợp đồng dân sự” không chỉ được hiểu là quan hệ dân sự phát sinh từ hợp đồng dân sự mà còn là các văn bản chứa đựng các yếu tố và điều khoản của hợp đồng dân sự.

Khái niệm về hợp đồng dân sự cần phải được xem xét ở nhiều phương diện khác nhau. Theo phương diện khách quan thì hợp đồng dân sự là do các quy phạm pháp luật của Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình dịch chuyển các lợi ích vật chất giữa các chủ thể với nhau.

Còn theo phương diện chủ quan, hợp đồng dân sự là một giao dịch dân sự mà trong đó các bên tự do trao đổi ý chí với nhau nhằm đi đến sự thỏa thuận để cùng nhau làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ dân sự nhất định. Theo phương diện này, hợp đồng dân sự vừa được xem xét ở dạng cụ thể vừa được xem xét ở dạng khái quát.

Nếu định nghĩa dưới dạng cụ thể thì “hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hay chấm dứt các quyền và nghĩa vụ của các bên trong mua bán, thuê, vay, mượn, tặng, cho tài sản, làm một việc hoặc không làm một việc, dịch vụ hoặc các thỏa thuận khác mà trong đó một hoặc các bên nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, tiêu dùng” (Điều 1 Pháp lệnh Hợp đồng dân sự năm 1991).

Sự liệt kê cụ thể bao giờ cũng rơi vào tình trạng không đầy đủ và để quy định của pháp luật có thể bao trùm được toàn bộ các hợp đồng dân sự xảy ra trong thực tế, Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015 đã định nghĩa nó ở dạng khái quát hơn:

Hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi và chấm dứt các quyền và nghĩa vụ dân sự.

Như vậy, hợp đồng dân sự không chỉ là sự thỏa thuận để một bên chuyển giao tài sản, thực hiện một công việc cho bên kia mà có thể còn là sự thỏa thuận để thay đổi hay chấm dứt các nghĩa vụ đó.

2. Thế nào là hợp đồng thương mại?

Hiện nay, Luật Thương mại chưa có định nghĩa về hợp đồng thương mại, tuy nhiên, dựa theo quy định về “hoạt động thương mại” tại Khoản 1 Điều 3 Luật Thương mại 2005: “Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác”, chúng ta có thể hiểu:

Hợp đồng thương mại là sự thỏa thuận giữa các chủ thể kinh doanh (trong đó có ít nhất một bên là thương nhân) về việc xác lập, thay đổi, hoặc chấm dứt các quyền và nghĩa vụ trong hoạt động thương mại. Đó là các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác do thương nhân thực hiện và được điều chỉnh bởi Luật thương mại 2005.

Lưu ý: Về bản chất, hợp đồng thương mại là một dạng hợp đồng dân sự có đặc thù riêng do mục đích hợp đồng là tìm kiếm lợi nhuận – sinh lợi cho các bên tham gia.

>>> Xem thêm: Hợp đồng thương mại là gì? Đặc điểm pháp lý của hợp đồng thương mại

II. Phân biệt hợp đồng dân sự và hợp đồng thương mại

Việc xác định sai loại hợp đồng ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của các bên, dẫn đến những hậu quả, rủi ro pháp lý đáng kể. Vì vậy đòi hỏi Doanh nghiệp cần phân biệt rõ các loại hợp đồng trước khi soạn thảo, ký kết. Sau đây là các tiêu chí để phân biệt hợp đồng dân sự và hợp đồng thương mại:

Các thông tin trong bài viết được tham khảo từ Luật sư Nguyễn Xuân Nhất. Tôi là luật sư Nguyễn Xuân Nhất. Tôi tốt nghiệp chuyên ngành luật tổng hợp và có hơn 5 năm kinh nghiệm tư vấn cho các doanh nghiệp về lĩnh vực luật dân sự, luật lao động, luật kinh tế.

Xem thêm các nội dung liên quan

>>> Hủy bỏ hợp đồng thương mại là gì? Điều kiện hủy bỏ & Hậu quả pháp lý

>>> Hợp đồng chiết khấu thương mại là gì? Có phải đăng ký với Bộ Công thương không?

Lưu ý: Những thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo và không thể thay thế được ý kiến chuyên gia. Bạn đọc vẫn cần tham khảo chuyên gia để có được ý kiến tư vấn chính xác nhất khi đưa ra quyết định.