PNL là gì? Những điều cần biết về PNL trong kinh doanh

29/03/2022
5343

PNL (Profit and Loss) – hay lãi và lỗ – chính là công cụ giúp doanh nghiệp theo dõi kết quả hoạt động kinh doanh trong từng giai đoạn. Chỉ khi hiểu rõ PNL, bạn mới có thể đưa ra những chiến lược chính xác, mang lại lợi nhuận bền vững cho doanh nghiệp. Trong bài viết dưới đây hãy cùng MISA AMIS tìm hiểu xem PNL là gì và tầm quan trọng của PNL đối với doanh nghiệp nhé!

[DOWNLOAD MIỄN PHÍ]: Cẩm nang xây dựng quy chế tài chính 

1. PNL là gì?

PNL, hay còn gọi là Báo cáo Lợi nhuận và Lỗ (Profit and Loss), là một công cụ tài chính giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả kinh doanh trong một khoảng thời gian nhất định.

PNL đơn giản là một bảng tính giúp bạn biết được doanh nghiệp đã kiếm được bao nhiêu tiền từ việc bán hàng (doanh thu) và đã chi tiêu ra sao (chi phí), cuối cùng là còn lại bao nhiêu (lợi nhuận hay lỗ). PNL được tính bằng cách lấy tổng doanh thu trừ tổng chi phí (tính cả thuế). Nếu kết quả thu được là số âm, ta gọi đó là thu nhập ròng. Và như vậy, công ty đã thua lỗ. Ngược lại, nếu kết quả là số dương, công ty đó đã thu được lãi trên hoạt động kinh doanh của mình. 

PNL là gì?
PNL là gì?

Công thức cơ bản của PNL là:

Doanh thu – Chi phí = Lợi nhuận (hoặc Lỗ)

  • Doanh thu là số tiền bạn nhận được từ việc bán sản phẩm hoặc dịch vụ.
  • Chi phí là tất cả các khoản tiền bạn đã bỏ ra để sản xuất hoặc cung cấp sản phẩm/dịch vụ, ví dụ như tiền thuê mặt bằng, chi phí nhân viên, chi phí nguyên liệu…
  • Lợi nhuận là số tiền bạn còn lại sau khi đã trừ tất cả chi phí. Nếu số tiền này là dương, bạn có lợi nhuận. Nếu số tiền này là âm, bạn bị lỗ.

2. Tầm quan trọng của PNL trong kinh doanh

PNL (Báo cáo Lợi nhuận và Lỗ) là một công cụ cực kỳ quan trọng trong đầu tư kinh doanh vì nó giúp các nhà đầu tư và chủ doanh nghiệp hiểu rõ tình hình tài chính thực tế của doanh nghiệp.

Khi bạn nhìn vào PNL, bạn không chỉ thấy con số doanh thu hay chi phí, mà còn biết được liệu doanh nghiệp có đang hoạt động hiệu quả hay không. Bảng PNL cho phép nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lời của một doanh nghiệp, giúp họ đưa ra quyết định đầu tư thông minh.

Tầm quan trọng của PNL trong kinh doanh
Tầm quan trọng của PNL trong kinh doanh

2.1. Theo dõi lãi – lỗ từng kỳ

PNL giúp doanh nghiệp biết rõ trong mỗi kỳ kinh doanh (tháng, quý, năm) mình đang lãi hay lỗ. Qua đó, doanh nghiệp dễ dàng biết được trong kỳ kinh doanh đó, hoạt động đang tạo ra lợi nhuận hay thua lỗ, mức chênh lệch giữa doanh thu và chi phí là bao nhiêu, và khoản nào đang ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh. 

2.2. Đánh giá hiệu quả kinh doanh

Báo cáo PNL cung cấp cái nhìn toàn diện về các thành phần chính tạo nên kết quả kinh doanh: doanh thu, chi phí và lợi nhuận. Khi phân tích các con số này, doanh nghiệp có thể đánh giá được hiệu quả của từng hoạt động hoặc bộ phận, xác định đâu là nguồn thu chính và những khoản chi tiêu nào đang ảnh hưởng nhiều nhất đến lợi nhuận.

2.3. Điều chỉnh kế hoạch và chiến lược

Nhà quản lý có thể kịp thời điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, kiểm soát chi phí hoặc thay đổi chiến lược khi cần thiết để đạt mục tiêu lợi nhuận dựa vào số liệu PNL. Khi thấy doanh thu giảm hoặc chi phí tăng vượt dự kiến, họ có thể nhanh chóng đưa ra các biện pháp điều chỉnh như cắt giảm chi phí không cần thiết, tái cấu trúc hoạt động hoặc tập trung vào những mảng kinh doanh có lợi nhuận cao hơn. 

2.4. Kiểm soát chi phí, tối ưu lợi nhuận

Doanh nghiệp sẽ có cái nhìn rõ ràng về cơ cấu chi phí của doanh nghiệp thông qua báo cáo PNL, giúp nhà quản lý dễ dàng phát hiện những khoản chi tiêu lớn hoặc bất hợp lý. Khi phân tích chi tiết các mục chi phí như chi phí nguyên vật liệu, nhân công, vận hành, marketing hay chi phí cố định khác, doanh nghiệp có thể xác định được đâu là những khoản lãng phí hoặc chưa được sử dụng hiệu quả. 

2.5. Cung cấp dữ liệu cho nhà đầu tư

Dựa vào dữ liệu quan trọng từ PNL, nhà đầu tư và đối tác tài chính sẽ dựa vào đó để đánh giá sức khỏe và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp. Nhà đầu tư có thể nhìn nhận rõ ràng hiệu quả hoạt động kinh doanh, mức độ sinh lời và khả năng quản lý chi phí của công ty thông qua việc phân tích doanh thu, chi phí và lợi nhuận trong báo cáo.

2.6. Phát hiện và xử lý rủi ro tài chính

Nhờ theo dõi thường xuyên PNL, doanh nghiệp có thể phát hiện sớm những dấu hiệu bất ổn như chi phí tăng bất thường, doanh thu sụt giảm… để xử lý kịp thời, tránh tổn thất.

Xem thêm: Hướng dẫn đọc và phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

3. Những thành phần cơ bản của PNL

PNL (Báo cáo Lợi nhuận và Lỗ) là một báo cáo tài chính giúp doanh nghiệp hiểu rõ tình hình tài chính của mình. Nó cho biết doanh nghiệp đã kiếm được bao nhiêu tiền và đã chi bao nhiêu, từ đó xác định được liệu doanh nghiệp có lãi hay lỗ. PNL bao gồm những phần chính sau:

Cấu trúc 1 bảng PNL
Cấu trúc 1 Bảng P&L cơ bản

3.1. Doanh thu 

Doanh thu là số tiền mà doanh nghiệp nhận được từ việc bán sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ. Ví dụ, nếu bạn bán cà phê, doanh thu sẽ là tổng số tiền mà bạn thu được từ việc bán tất cả các cốc cà phê trong tháng. Doanh thu là một chỉ số quan trọng vì nó cho biết doanh nghiệp có thể tạo ra bao nhiêu tiền từ hoạt động kinh doanh chính.

3.2. Chi phí 

Chi phí là số tiền mà doanh nghiệp phải chi ra để hoạt động. Các khoản chi phí này có thể bao gồm:

  • Chi phí nguyên liệu: Tiền mua nguyên liệu để sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ. Ví dụ, tiền mua cà phê, sữa, đường nếu bạn điều hành một quán cà phê.
  • Chi phí nhân công: Tiền trả cho nhân viên. Ví dụ, tiền lương của nhân viên bán hàng hoặc pha chế.
  • Chi phí thuê mặt bằng: Tiền thuê không gian cho doanh nghiệp hoạt động.
  • Chi phí khác: Các khoản chi phí khác như điện, nước, marketing, vận chuyển, v.v.

3.3. Lợi nhuận gộp 

Lợi nhuận gộp là phần còn lại sau khi trừ đi chi phí trực tiếp liên quan đến sản phẩm hoặc dịch vụ từ doanh thu. Nói cách khác, đây là số tiền mà doanh nghiệp kiếm được sau khi đã trả các chi phí cơ bản như nguyên liệu và nhân công.

Công thức tính lợi nhuận gộp: Lợi nhuận gộp = Doanh thu – Chi phí sản xuất trực tiếp

3.4. Lợi nhuận ròng

Lợi nhuận ròng là số tiền cuối cùng mà doanh nghiệp có được sau khi trừ tất cả các chi phí khác, bao gồm chi phí hoạt động, thuế và các chi phí không trực tiếp liên quan đến sản xuất. Nếu lợi nhuận này là dương, có nghĩa là doanh nghiệp có lãi, còn nếu âm thì doanh nghiệp đang bị lỗ.

Công thức tính lợi nhuận ròng: Lợi nhuận ròng = Lợi nhuận gộp – Các chi phí khác (bao gồm thuế, chi phí tài chính, chi phí hoạt động, v.v.)

3.5. Các yếu tố liên quan đến PNL

Ngoài 6 thành phần PNL cơ bản trên, còn có các yếu tố khác liên quan. Chúng bao gồm thuế thu nhập, chi phí lãi vay, thu nhập và thu nhập trên mỗi cổ phiếu.  

  • Thuế thu nhập: là khoản chi phí được tính trước khi tính thu nhập ròng (không bao gồm thuế tài sản). 
  • Chi phí lãi vay: là số tiền lãi phải trả cho các khoản vay.
  • Thu nhập: tiền sinh ra từ việc gửi ngân hàng hoặc nguồn lãi suất tương tự.
  • Thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS): cho biết số tiền mà cổ đông công ty sẽ nhận được trên mỗi cổ phiếu họ sở hữu. Con số này được tính trên thu nhập ròng trong kỳ. EPS có kết quả bằng tổng thu nhập ròng chia cho số cổ phiếu hiện công ty đang lưu hành. 

Đọc ngay ấn phẩm chuyên sâu Business Innovation 01: Lời giải cho bài toán Quản trị tài chính trong bối cảnh kinh tế khó khăn

4. Cách thực hiện báo cáo hoạt động PNL

Để hoàn thiện nghiên cứu PNL là gì, bạn nên biết cách hoàn thiện một báo cáo hoạt động PNL. Thông thường, để tạo báo cáo PNL theo cách thủ công gồm có 2 phương pháp cơ bản: 

4.1. Phương pháp tạo PNL một bước

Phương pháp này được các doanh nghiệp và các ngành kinh doanh nhỏ sử dụng nhiều. Nó có đặc điểm sau: 

  • Mục tiêu: xác định thu nhập ròng thông qua việc trừ đi chi phí và tổn thất từ doanh thu và lãi. Thu nhập ròng = (Doanh thu + Lãi) – (Chi phí + Tổn thất).
  • Chỉ có một tổng phụ cho tất cả mục hàng doanh thu. Tương tự như vậy cho mục chi phí.
  • Cuối báo cáo là phần lãi và lỗ ròng.
  • Nhược điểm: không cung cấp phân tích chi phí theo bộ phận hoặc tính toán tỷ suất lợi nhuận gộp. 

4.2. Phương pháp tạo PNL nhiều bước

Phương pháp này phù hợp với các doanh nghiệp chủ yếu dựa trên hàng tồn kho. Điểm đặc biệt của PNL nhiều bước là nó tách biệt doanh thu hoạt động và chi phí hoạt động với các doanh thu và chi phí khác. 

Quy trình 3 bước của phương pháp này gồm:

  • Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần – Vốn hàng bán.
  • Thu nhập hoạt động = Lợi nhuận gộp – Chi phí hoạt động.
  • Thu nhập ròng = Số tiền thuần của doanh thu và lãi ngoài hoạt động + chi phí phi hoạt động + Tổn thất.

Bên cạnh việc tạo PNL thủ công như trên, bạn có thể sử dụng các phần mềm kế toán trực tuyến. Từ việc phân tích PNL trong báo cáo tài chính, bạn sẽ có cho mình một bức tranh toàn cảnh về hoạt động doanh nghiệp của bạn. Từ đó, ban lãnh đạo và nhà đầu tư dự đoán được xu hướng doanh thu trong tương lai. 

5. Các câu hỏi thường gặp về báo cáo PNL

Các câu hỏi thường gặp về báo cáo PNL
Các câu hỏi thường gặp về báo cáo PNL

5.1. PNL có phải là báo cáo thu nhập không?

PNL (Profit and Loss) và báo cáo thu nhập (Income Statement) về cơ bản là cùng một loại báo cáo tài chính, chỉ khác nhau về cách gọi tùy theo vùng miền hoặc hệ thống kế toán. Cả hai đều phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong một kỳ nhất định, thể hiện các khoản doanh thu, chi phí, và lợi nhuận hoặc lỗ cuối kỳ. 

5.2. PNL và bảng cân đối kế toán khác nhau như thế nào?

Mặc dù đều là những báo cáo tài chính quan trọng, nhưng PNL (báo cáo lãi lỗ) và bảng cân đối kế toán phục vụ những mục đích khác nhau. PNL (báo cáo lãi lỗ) cho biết doanh nghiệp kinh doanh lãi hay lỗ trong một khoảng thời gian nhất định, thể hiện doanh thu, chi phí và lợi nhuận. Trong khi đó, bảng cân đối kế toán phản ánh tình hình tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu tại một thời điểm cụ thể. Nói đơn giản, PNL cho thấy doanh nghiệp kiếm được bao nhiêu, còn bảng cân đối kế toán cho biết doanh nghiệp đang sở hữu và nợ những gì.

5.3. Doanh nghiệp có cần thiết phải lập báo cáo PNL không?

Câu trả lời ngắn gọn là có. Hầu hết các doanh nghiệp đều bắt buộc phải lập báo cáo PNL định kỳ, thường là theo quý và năm. Đây là một phần quan trọng trong bộ báo cáo tài chính, giúp cơ quan thuế, nhà đầu tư và các bên liên quan đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh và nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp. 

Báo cáo này giúp doanh nghiệp xác định rõ kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ, là căn cứ để tính toán thuế thu nhập doanh nghiệp, đồng thời cung cấp thông tin minh bạch cho nhà đầu tư, ngân hàng và các bên liên quan. Đặc biệt, với các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán, việc công bố báo cáo PNL định kỳ còn là nghĩa vụ bắt buộc để đảm bảo quyền lợi cho cổ đông và tuân thủ quy định của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Riêng với hộ kinh doanh cá thể hoặc các đơn vị siêu nhỏ không thuộc diện lập báo cáo tài chính thì không bắt buộc phải lập báo cáo PNL. Tuy nhiên, việc lập báo cáo này vẫn được khuyến khích nhằm giúp chủ kinh doanh kiểm soát hiệu quả hoạt động và dòng tiền của mình.

5.4. Báo cáo PNL do ai lập?

Thường thì bộ phận kế toán tài chính là đơn vị trực tiếp chịu trách nhiệm lập báo cáo PNL. Họ sẽ tổng hợp số liệu về doanh thu, chi phí, giá vốn và lợi nhuận phát sinh trong kỳ, sau đó lập thành báo cáo lãi lỗ theo đúng chuẩn mực kế toán hiện hành.

Trong một số trường hợp, nếu doanh nghiệp thuê ngoài dịch vụ kế toán, đơn vị dịch vụ kế toán sẽ lập báo cáo PNL dựa trên chứng từ và số liệu doanh nghiệp cung cấp, nhưng người đại diện doanh nghiệp vẫn phải ký xác nhận và chịu trách nhiệm về tính chính xác của báo cáo này.

5.4. Báo cáo PNL do ai lập?

Thường thì bộ phận kế toán tài chính là đơn vị trực tiếp chịu trách nhiệm lập báo cáo PNL. Họ sẽ tổng hợp số liệu về doanh thu, chi phí, giá vốn và lợi nhuận phát sinh trong kỳ, sau đó lập thành báo cáo lãi lỗ theo đúng chuẩn mực kế toán hiện hành.

Trong một số trường hợp, nếu doanh nghiệp thuê ngoài dịch vụ kế toán, đơn vị dịch vụ kế toán sẽ lập báo cáo PNL dựa trên chứng từ và số liệu doanh nghiệp cung cấp, nhưng người đại diện doanh nghiệp vẫn phải ký xác nhận và chịu trách nhiệm về tính chính xác của báo cáo này.

6. Phần mềm hỗ trợ tạo lập PNL

Để xây dựng một Báo cáo Lợi nhuận và Lỗ (PNL) chính xác và hiệu quả, nhiều doanh nghiệp hiện nay sử dụng các công cụ và phần mềm kế toán. Trong đó phải kể đến nền tảng quản trị doanh nghiệp hợp nhất MISA AMIS của MISA.

MISA AMIS

Dùng thử miễn phí

MISA AMIS là nền tảng quản trị doanh nghiệp hợp nhất của MISA, tích hợp các công cụ mạnh mẽ để giúp doanh nghiệp quản lý tài chính, nhân sự, bán hàng, và nhiều lĩnh vực khác trong một hệ thống duy nhất.

Một trong những tính năng nổi bật của MISA AMIS là khả năng hỗ trợ tạo lập Báo cáo một cách tự động và chính xác, giúp doanh nghiệp dễ dàng theo dõi tình hình tài chính của mình.

  • Tự động hóa quá trình lập báo cáo

MISA AMIS giúp tự động thu thập và xử lý các dữ liệu tài chính từ các phòng ban khác nhau trong doanh nghiệp, như doanh thu từ bán hàng, chi phí sản xuất, chi phí vận hành, v.v. Điều này giúp giảm thiểu sai sót trong việc nhập liệu và đảm bảo tính chính xác của báo cáo PNL.

  • Giao diện dễ sử dụng và trực quan

Nền tảng MISA AMIS có giao diện thân thiện, dễ sử dụng, phù hợp với cả những người không có chuyên môn về tài chính. Các báo cáo tài chính, bao gồm PNL, được trình bày rõ ràng với các chỉ số quan trọng, giúp người dùng dễ dàng hiểu và theo dõi hiệu quả kinh doanh.

  • Cập nhật theo thời gian thực

Với MISA AMIS, các báo cáo PNL luôn được cập nhật tự động theo thời gian thực. Điều này giúp doanh nghiệp luôn nắm bắt được tình hình tài chính của mình và có thể đưa ra các quyết định kịp thời.

  • Phân tích sâu sắc và dự báo tài chính

MISA AMIS không chỉ giúp tạo báo cáo PNL mà còn cung cấp các công cụ phân tích chi tiết về doanh thu, chi phí, và lợi nhuận. Doanh nghiệp có thể dựa vào các dữ liệu này để lập kế hoạch tài chính, tối ưu hóa chi phí, và cải thiện lợi nhuận.

Phần mềm MISA AMIS HRM
Báo cáo trong MISA AMIS trực quan giúp CEO nắm bắt số liệu nhanh nhất

Hơn 250.000+ doanh nghiệp trong đó có Tập đoàn Austdoor, Công ty cổ phần Sách Alpha, Công ty Cổ phần LANDCO, Công ty Cổ Phần Viglacera Hạ Long, Công ty TNHH Sản xuất Xây dựng Thương mại Đại Á Châu, CTCP Dược phẩm Mediplantex,… và nhiều doanh nghiệp khác đã lựa chọn MISA AMIS để tối ưu toàn bộ hoạt động vận hành, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Dùng thử và khám phá sức mạnh phần mềm MISA AMIS được phát triển bởi MISA JSC với 30 năm kinh nghiệm tại đây:


7. Kết luận

Trên đây là toàn bộ thông tin về PNL là gì, những điểm quan trọng của PNL trong đầu tư kinh doanh. Cùng với đó là một số cách thức để thực hiện một báo cáo hoạt động PNL của doanh nghiệp hiệu quả. Hy vọng bài viết có thể giúp ích nhiều cho bạn đọc trong việc nâng cao kiến thức quản trị của mình. 

Loading

Đánh giá bài viết
[Tổng số: 1 Trung bình: 5]
Nguyễn Phương Ánh
Tác giả
Trưởng nhóm nội dung Quản lý điều hành