VAS là gì? Hệ thống 26 chuẩn mực kế toán Việt Nam

Chuẩn mực kế toán Việt Nam được viết tắt là VAS (Vietnamese Accounting Standards) là hệ thống nguyên tắc, quy định và phương pháp kế toán được bộ tài chính ban hành và áp dụng cho các đơn vị kế toán tại Việt Nam. Tính đến thời điểm hiện tại có 26 chuẩn mực kế toán từ VAS 01 đến VAS 30. Sau đây cùng MISA tìm hiểu và tải toàn bộ chuẩn mực kế toán Việt Nam mới nhất:

1. Chuẩn mực kế toán là gì? VAS là gì?

Chuẩn mực kế toán là các quy tắc, nguyên tắc và hướng dẫn được thiết lập để điều chỉnh cách thức ghi nhận, đo lường, trình bày và công bố thông tin tài chính của các tổ chức, doanh nghiệp ảm bảo tính minh bạch, nhất quán và công bằng trong việc báo cáo tài chính, giúp người sử dụng thông tin tài chính (như nhà đầu tư, ngân hàng, cơ quan thuế, v.v.) có thể hiểu rõ và tin tưởng vào các báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) là hệ thống nguyên tắc, quy định và phương pháp kế toán cơ bản do bộ tài chính xây dựng dựa trên các chuẩn mực kế toán quốc tế như IAS/IFRS và điều chỉnh đề phù hợp với đặc thù tình hình kinh tế Việt Nam.

2. Mục đích và vai trò của chuẩn mực kế toán Việt Nam

VAS có vai trò cực kỳ quan trọng với kế toán Việt Nam và được Bộ Tài Chính xây dựng với mục đích:

• Đảm bảo tính trung thực và minh bạch trong hoạt động kế toán: VAS tạo ra khung pháp lý chung để ghi nhận, đo lường và trình bày thông tin tài chính để báo cáo tài chính phản ánh đúng thực tế kinh tế.
• Hướng dẫn và thống nhất cách lập báo cáo: VAS giúp doanh nghiệp và kế toán sử dụng chung phương pháp và cách lập, trình bày báo cáo tài chính để các báo cáo dễ dàng so sánh, liên kết.
• Căn cứ hỗ trợ cho kiểm toán: Chuẩn mực kế toán Việt Nam là căn cứ cụ thể để kiểm toán để xem xét tính đúng sai của các báo cáo tài chính.

3. Hệ thống 26 chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) mới nhất

Hiện nay Việt Nam có tổng cộng 26 chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS). Hệ thống VAS được Bộ Tài Chính ban hành theo 5 đợt từ năm 2000 đến năm 2005 dựa trên vận dụng chọn lọc các chuẩn mực kế toán quốc tế. Bộ Tài chính là cơ quan ban hành và chịu trách nhiệm nghiên cứu về VAS. Dưới đây là đầy đủ 26 chuẩn mực VAS:

Đợt ban hành 1 (ngày ban hành 31/12/2001) bao gồm 4 chuẩn mực kế toán:

Đợt ban hành 2 (ngày ban hành 31/12/2002) bao gồm 6 chuẩn mực kế toán:

Đợt ban hành 3 (ngày ban hành 30/12/2003) bao gồm 6 chuẩn mực kế toán:

Đợt ban hành 4 (ngày ban hành 15/02/2005) bao gồm 6 chuẩn mực kế toán:

Đợt ban hàng 5 (ngày ban hành 28/12/2005) bao gồm 4 chuẩn mực kế toán:

Hiện nay, các phần mềm kế toán Việt Nam đều đã đáp ứng các chuẩn mực kế toán Việt Nam VAS, tuy nhiên, mới chỉ có phần mềm kế toán online MISA AMIS có lộ trình xây dựng để đáp ứng chuẩn mực IFRS trong tương lai gần.

3. Chuẩn mực kế toán Việt Nam và quốc tế

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) đưỡ soạn thảo dựa trên tham khảo chọn lọc các chuẩn mực báo cáo tài chính IFRS đã ban hành đến cuối năm 2003. Từ thời điểm đó đến nay, đã có một số chuẩn mực IFRS được ban hành và sửa đổi, dẫn đến sự khác biệt giữa IFRS và VAS. Dưới đây là sự khác biệt cơ bản giữa IFRS và VAS:

>> Đọc thêm: So sánh tóm tắt chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) và chuẩn mực kế toán việt nam (VAS)- Một số khác biệt cơ bản

4. Các chuẩn mực kế toán Việt Nam chính

Trong số 26 chuẩn mực kế toán, sẽ có vài chuẩn mực kế toán chính bao gồm các chuẩn mực kế toán:

• VAS 01: Chuẩn mực chung
• VAS 02: Hàng tồn kho
• VAS 03: Tài sản cố định hữu hình
• VAS 14: Doanh thu và thu nhập khác
• VAS 17: Thuế thu nhập doanh nghiệp
• VAS 24: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• VAS 10: Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái
• VAS 21: Trình bày báo cáo tài chính
• VAS 23: Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm

Dưới đây là nội dung chi tiết về cách chuẩn mực kế toán Việt Nam quan trọng để bạn tham khảo và theo dõi:

4.1. Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 01 – Chuẩn mực chung

Chuẩn mực VAS 01 Quy định nguyên tắc chung về kế toán, các yêu cầu về lập báo cáo tài chính, ghi nhận và đo lường các giao dịch và sự kiện kinh tế.

Các nguyên tắc kế toán cơ bản:

• Ghi nhận các nghiệp vụ kế toán dựa trên cơ sở dồn tích
• Báo cáo tài chính phải được lập trên cơ sở giả định là doanh nghiệp đang hoạt động liên tục và sẽ tiếp tục hoạt động kinh doanh bình thường trong tương lai gần
• Tài sản phải được ghi nhận theo giá gốc
• Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau
• Các chính sách và phương pháp kế toán doanh nghiệp đã chọn phải được áp dụng thống nhất ít nhất trong một kỳ kế toán năm
• Xem xét, cân nhắc, phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế toán trong các điều kiện không chắc chắn
• Thông tin được coi là trọng yếu trong trường hợp nếu thiếu thông tin  hoặc thiếu chính xác của thông tin đó có thể làm sai lệch đáng kể báo cáo tài chính.

> TẢI FILE WORD Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 01 – Chuẩn mực chung TẠI ĐÂY

TẢI FILE PDF Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 01 – Chuẩn mực chung TẠI ĐÂY

4.2. Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 02 – Hàng tồn kho

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 02 – Hàng tồn kho quy định và hướng dẫn các nguyên tắc và phương pháp kế toán hàng tồn kho, gồm: Xác định giá trị và kế toán hàng tồn kho vào chi phí; Ghi giảm giá trị hàng tồn kho cho phù hợp với giá trị thuần có thể thực hiện được và phương pháp tính giá trị hàng tồn kho làm cơ sở ghi sổ kế toán và lập báo cáo tài chính.

Chuẩn mực này áp dụng cho kế toán hàng tồn kho theo nguyên tắc giá gốc trừ khi có chuẩn mực kế toán khác quy định cho phép áp dụng phương pháp kế toán khác cho hàng tồn kho. Cụ thể:

• Thuê tài chính và thuê hoạt động
• Lập báo cáo tài chính của bên thuê và cho thuê tài sản.

Một số khái niệm về thuê tài sản được định nghĩa trong thông tư này bao gồm:

• Phân loại thuê tài sản, bao gồm Thuê tài chính và Thuê hoạt động
• Hợp đồng thuê tài sản không huỷ ngang
• Thời điểm khởi đầu thuê tài sản, Thời hạn thuê tài sản, Khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu, Giá trị hợp lý, Giá trị còn lại của tài sản cho thuê, Giá trị còn lại của tài sản thuê được đảm bảo, Giá trị còn lại của tài sản thuê không được đảm bảo
• Thời gian sử dụng kinh tế, Thời gian sử dụng hữu ích
• Đầu tư gộp trong hợp đồng thuê tài chính
• Doanh thu tài chính chưa thực hiện
• Đầu tư thuần trong hợp đồng thuê tài chính
• Lãi suất ngầm định trong hợp đồng thuê tài chính, Lãi suất biên đi vay
• Tiền thuê có thể phát sinh thêm.

> TẢI FILE WORD Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 02 – Hàng tồn kho TẠI ĐÂY

TẢI FILE PDF Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 02 – Hàng tồn kho TẠI ĐÂY

4.3. Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 03 – Tài sản cố định hữu hình

Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 03 quy định các nguyên tắc và phương pháp kế toán hàng tồn kho. Cụ thể:

• Xác định giá trị và kế toán hàng tồn kho vào chi phí (bao gồm Chi phí mua, Chi phí chế biến, Chi phí liên quan trực tiếp khác, Chi phí không tính vào giá gốc hàng tồn kho, Chi phí cung cấp dịch vụ)
• Giá trị thuần có thể thực hiện được và lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho
• Phương pháp tính giá trị hàng tồn kho (bao gồm Phương pháp tính theo giá đích danh; Phương pháp bình quân gia quyền; Phương pháp nhập trước, xuất trước; Phương pháp nhập sau, xuất trước.)
• Hướng dẫn lập báo cáo tài chính, nội dung Hàng tồn kho

Một số thuật ngữ kế toán được định nghĩa trong chuẩn mực này bao gồm:

• Hàng tồn kho (Hàng hóa mua về để bán; Thành phẩm tồn kho và thành phẩm gửi đi bán; Sản phẩm dở dang; Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ tồn kho, gửi đi gia công chế biến và đã mua đang đi trên đường; Chi phí dịch vụ dở dang.)
• Giá trị thuần có thể thực hiện được và Giá hiện hành

>  TẢI FILE WORD Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 03 – Tài sản cố định hữu hình TẠI ĐÂY

TẢI FILE PDF Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 03 – Tài sản cố định hữu hình TẠI ĐÂY

4.4. Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 10 – Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 10 – Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái quy định các nguyên tắc và phương pháp kế toán những ảnh hưởng do thay đổi tỷ giá hối đoái trong trường hợp doanh nghiệp có các giao dịch bằng ngoại tệ hoặc có các hoạt động ở nước ngoài. Cụ thể yêu cầu chuyển đổi sang đơn vị tiền tệ kế toán của doanh nghiệp khi phát sinh các nghiệp vụ:

• Ghi nhận ban đầu và báo cáo tại ngày lập Bảng cân đối kế toán
• Ghi nhận chênh lệch tỷ giá hối đoái
• Chuyển đổi báo cáo tài chính của các hoạt động ở nước ngoài làm cơ sở ghi sổ kế toán, lập và trình bày báo cáo tài chính.

Một số thuật ngữ kế toán được định nghĩa trong chuẩn mực này bao gồm:

+ Hoạt động ở nước ngoài, Cơ sở ở nước ngoài

+ Đơn vị tiền tệ kế toán, Ngoại tệ

+ Tỷ giá hối đoái, Chênh lệch tỷ giá hối đoái, Tỷ giá hối đoái cuối kỳ

+ Đầu tư thuần tại một cơ sở ở nước ngoài

+ Các khoản mục tiền tệ, Các khoản mục phi tiền tệ

+ Giá trị hợp lý.

> Tải file word Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 10 – Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái TẠI ĐÂY

Tải file PDF Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 10 – Ảnh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái TẠI ĐÂY

4.5. Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 14 – Doanh thu và thu nhập khác

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 14 – Doanh thu và thu nhập khác quy định các nguyên tắc và phương pháp kế toán doanh thu và thu nhập khác. Cụ thể:

• Các loại doanh thu (bao gồm Doanh thu bán hàng; Doanh thu cung cấp dịch vụ; Doanh thu từ tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức và lợi nhuận được chia; Thu nhập khác)
• Thời điểm ghi nhận doanh thu
• Phương pháp kế toán doanh thu và thu nhập khác
• Lập báo cáo tài chính

Một số thuật ngữ kế toán được định nghĩa trong chuẩn mực này bao gồm:

+ Doanh thu

+ Chiết khấu thương mại

+ Giảm giá hàng bán

+ Giá trị hàng bán bị trả lại

+ Chiết khấu thanh toán

+ Thu nhập khác

+ Giá trị hợp lý

> Tải file word Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 14 – Doanh thu và thu nhập khác TẠI ĐÂY

Tải file PDF Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 14 – Doanh thu và thu nhập khác TẠI ĐÂY

4.6. Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 17 – Thuế thu nhập doanh nghiệp

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 17 – Thuế thu nhập doanh nghiệp quy định và hướng dẫn các nguyên tắc, phương pháp kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp. Cụ thể:

• Cơ sở tính thuế thu nhập doanh nghiệp (tài sản, nợ phải trả; khoản đi vay phải trả và một vài khoản mục có cơ sở tính thuế nhưng lại không được ghi nhận là tài sản và nợ phải trả trên Bảng cân đối kế toán)
• Ghi nhận thuế thu nhập hiện hành phải nộp và tài sản thuế thu nhập hiện hành
• Ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại phải trả và tài sản thuế thu nhập hoãn lại
• Xác định giá trị thuế thu nhập hiện hành phải nộp
• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
• Trình bày báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

Một số thuật ngữ kế toán được định nghĩa trong chuẩn mực này bao gồm:

+ Lợi nhuận kế toán

+ Thu nhập chịu thuế

+ Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp (hoặc thu nhập thuế thu nhập doanh nghiệp)

+ Thuế thu nhập hiện hành

+ Thuế thu nhập hoãn lại phải trả

+ Tài sản thuế thu nhập hoãn lại

+ Chênh lệch tạm thời (Chênh lệch tạm thời phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc Chênh lệch tạm thời được khấu trừ)

+ Cơ sở tính thuế thu nhập của một tài sản hay nợ phải trả

+ Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp

>> Tải file word Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 17 – Thuế thu nhập doanh nghiệp Tại đây

Tải file PDF Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 17 – Thuế thu nhập doanh nghiệp  tại đây

4.7. Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 21 – Trình bày Báo cáo tài chính

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 21 – Trình bày Báo cáo tài chính quy định những yêu cầu và nguyên tắc chung về việc lập và trình bày báo cáo tài chính. Cụ thể:

• Mục đích, trách nhiệm và yêu cầu khi lập và trình bày BCTC
• Nguyên tắc lập báo cáo tài chính (bao gồm Hoạt động liên tục; Cơ sở dồn tích; Nhất quán; Trọng yếu và tập hợp; Bù trừ; Có thể so sánh)
• Kết cấu và nội dung chủ yếu của các báo cáo tài chính.

> Tải file word Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 21 – Trình bày Báo cáo tài chính TẠI ĐÂY

Tải file pdf Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 21 – Trình bày Báo cáo tài chính TẠI ĐÂY

4.8. Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 23 – Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 23 – Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm quy định các trường hợp doanh nghiệp phải điều chỉnh báo cáo tài chính, các nguyên tắc và phương pháp điều chỉnh báo cáo tài chính khi có những sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm; giải trình về ngày phát hành báo cáo tài chính và các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm.

Một số thuật ngữ kế toán được định nghĩa trong chuẩn mực này bao gồm:

• Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm (bao gồm các sự kiện cần điều chỉnh và các sự kiện không cần điều chỉnh)
• Ngày phát hành báo cáo tài chính

> Tải file word Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 23 – Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm TẠI ĐÂY

Tải file pdf Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 23 – Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm TẠI ĐÂY

4.9. Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 24 – Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 24 – Báo cáo lưu chuyển tiền tệ quy định các nguyên tắc, phương pháp lập và trình bày Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

Một số thuật ngữ kế toán được định nghĩa trong chuẩn mực này bao gồm:

• Tiền bao gồm tiền tại quỹ, tiền đang chuyển và các khoản tiền gửi không kỳ hạn
• Tương đương tiền
• Luồng tiền từ hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư, hoạt động tài chính
• Các luồng tiền liên quan đến ngoại tệ; Tiền lãi, cổ tức và lợi nhuận thu được; Thuế thu nhập doanh nghiệp; mua và thanh lý các công ty con hoặc các đơn vị kinh doanh khác
• Các giao dịch không bằng tiền

> Tải file word Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 24 – Báo cáo lưu chuyển tiền tệ TẠI ĐÂY

Tải file pdf Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 24 – Báo cáo lưu chuyển tiền tệ TẠI ĐÂY

Kết luận

Hiện nay, các doanh nghiệp thường trang bị thêm cho bộ phận kế toán hệ thống phần mềm hỗ trợ để giúp việc thực hiện các chuẩn mực kế toán được nhanh chóng và chính xác hơn. Một trong các phần mềm nổi bật trên thị trường đó là phần mềm kế toán online MISA AMIS. Đây là giải pháp quản trị tài chính thông minh thế hệ mới, có nhiều tính năng đặc biệt hỗ trợ hoạt động định khoản và các nghiệp vụ kế toán khác:

• Đáp ứng đầy đủ nghiệp vụ kế toán của doanh nghiệp mọi lĩnh vực
• Tự động nhập liệu: Tự động nhập liệu chứng từ từ: Hóa đơn, Bill bán hàng, Bảng kê ngân hàng… giúp rút ngắn thời gian nhập liệu, tránh sai sót.
• Tự động hóa việc lập báo cáo: Tự động tổng hợp số liệu lên báo cáo thuế, báo cáo tài chính và các sổ sách giúp doanh nghiệp nộp báo cáo kịp thời, chính xác.
• Cảnh báo thông minh: Nhắc nhở hạn kê khai, nộp thuế; Tồn kho vật tư, hàng hóa; Thu hồi nợ, thanh toán hóa đơn; Tình trạng hoạt động của KH/NCC…
• Kết nối với hệ thống quản trị bán hàng, nhân sự; hơn 100 đối tác giúp đồng bộ dữ liệu, giảm thiểu thời gian nhập liệu chồng chéo

Tham khảo ngay phần mềm kế toán online MISA AMIS để quản lý công tác kế toán hiệu quả hơn.

Dùng thử miễn phí