Nghiên cứu và phát triển (RD) được xem là “trục xoay trung tâm” của đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp hiện đại. Không phải ngẫu nhiên mà những gã khổng lồ như Google, Apple hay Samsung luôn nằm trong nhóm các công ty đầu tư mạnh tay nhất vào RD. Vậy RD là gì, vì sao nó lại quan trọng đến thế và đâu là quy trình để triển khai một hoạt động RD bài bản trong doanh nghiệp? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
| [Tặng bạn ấn phẩm ] MISA Collections 02: Xây dựng và thẩm định kế hoạch kinh doanh 2025 |
1. RD là gì?
1.1. RD là gì ?
RD là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Research & Development – nghĩa là Nghiên cứu và Phát triển. Đây là một quá trình chiến lược, giúp doanh nghiệp tạo ra sự đổi mới và duy trì lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Hoạt động RD bao gồm cả việc nghiên cứu nhu cầu thị trường, hành vi khách hàng, lẫn phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới hoặc cải tiến những gì đã có để phù hợp hơn với xu hướng và kỳ vọng người tiêu dùng.
Mặc dù không phải lúc nào cũng mang lại lợi nhuận ngay lập tức, nhưng RD đóng vai trò quan trọng trong việc khám phá cơ hội mới, thử nghiệm ý tưởng sáng tạo và tạo đột phá trong tương lai.
1.2. Ví dụ thực tiễn của RD
Để có thể hiểu rõ hơn, hãy xét ví dụ về Apple, một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới. Công ty đã đầu tư mạnh mẽ vào hoạt động RD, với ngân sách hàng năm lên tới hàng chục tỷ USD.
RD tại Apple không chỉ tập trung vào việc phát triển sản phẩm mới mà còn chú trọng cải tiến các sản phẩm hiện có, nâng cao trải nghiệm người dùng và tạo ra hệ sinh thái công nghệ khép kín đặc trưng.
- iPhone và chip xử lý riêng: Thay vì sử dụng chip của bên thứ ba, Apple đã đầu tư nghiên cứu và phát triển dòng chip Apple Silicon (như A-series cho iPhone, M-series cho Mac), giúp thiết bị đạt hiệu năng cao, tiết kiệm pin và kiểm soát toàn diện hơn về phần cứng lẫn phần mềm.
- Hệ sinh thái Apple: Từ iPhone, iPad, Mac đến Apple Watch, AirPods – tất cả đều kết nối liền mạch thông qua iCloud, AirDrop, Handoff,… Đây là thành quả của một quá trình RD lâu dài nhằm tạo ra trải nghiệm nhất quán và tối ưu cho người dùng trên nhiều thiết bị.
- Apple Vision Pro (2024): Đây là sản phẩm thực tế tăng cường (AR/VR) mới, được phát triển sau nhiều năm RD, tích hợp các công nghệ tiên tiến như màn hình micro-OLED, cảm biến chuyển động, chip xử lý riêng và giao diện điều khiển bằng mắt – đánh dấu bước tiến mới trong lĩnh vực điện toán không gian.
[Tặng bạn ấn phẩm] MISA Collections 01: Xây dựng hệ thống báo cáo quản trị – Đọc đúng, Quyết trúng
2. Lợi ích quan trọng của RD trong kinh doanh
Nghiên cứu và Phát triển (RD) được ví như mạch máu của sự đổi mới trong doanh nghiệp. Đây không chỉ là một bộ phận hỗ trợ mà còn là yếu tố cốt lõi giúp doanh nghiệp tăng tốc, thích nghi và tạo ra sự khác biệt trong thị trường đầy cạnh tranh.
Thúc đẩy đổi mới sáng tạo
Thông qua RD, các công ty có thể hiểu rõ hơn nhu cầu của khách hàng, xác định các cơ hội thị trường mới và phát triển các công nghệ và sản phẩm mới đáp ứng các nhu cầu đó.
Điển hình như Viettel đã nghiên cứu thiết kế và chế tạo thành công máy điện thoại cố định không dây Homephone HP 6800, máy điện thoại chuyên dụng dành cho ngư dân đánh bắt cá xa bờ Seaphone 6810.
Cải tiến về chất lượng và hiệu suất
Điều này không chỉ đa dạng hóa các sản phẩm của công ty mà còn củng cố vị thế thị trường của họ bằng cách tăng nguồn doanh thu và mở rộng cơ sở khách hàng.
RD có thể dẫn đến những cải tiến đáng kể về chất lượng và hiệu suất sản phẩm bằng cách cho phép các công ty phát triển và thử nghiệm các vật liệu, kỹ thuật và thiết kế mới. Đổi lại, điều này có thể làm tăng sự hài lòng và lòng trung thành của khách hàng, cũng như thúc đẩy doanh số và tạo ra giá trị lâu dài cho doanh nghiệp.
Gia tăng lợi thế cạnh tranh
RD cho phép các doanh nghiệp đạt được lợi thế cạnh tranh bằng cách phát triển các sản phẩm và dịch vụ độc đáo giúp họ khác biệt so với đối thủ cạnh tranh. Các công ty đầu tư vào RD có thể phát triển và duy trì danh mục sở hữu trí tuệ mạnh mẽ có thể ngăn chặn đối thủ cạnh tranh sao chép các sáng kiến của họ.
Các công ty công nghệ hàng đầu như Apple, Google và Tesla đều đầu tư mạnh vào RD để liên tục đổi mới sản phẩm và dịch vụ, giúp họ duy trì vị thế dẫn đầu trên thị trường.
Tối ưu chi phí
RD có thể giúp các công ty giảm chi phí và tăng hiệu quả bằng cách xác định các cách hợp lý hóa quy trình hoặc phát triển các công nghệ mới tiết kiệm chi phí hơn.
Theo ước tính của Accenture, việc áp dụng công nghệ tiên tiến trong RD có thể giúp đưa thuốc ra thị trường nhanh hơn 4 năm và tiết kiệm chi phí lên đến 45%, tương đương từ 2,6 tỷ đến 6,7 tỷ USD.
Tải ngay: 10 biểu mẫu & dashboard giúp CEO quản soát quy trình và hiệu suất làm việc tổng thể
3. Phân loại công việc RD
Công việc R&D được chia thành các nhóm cụ thể. Mỗi nhóm có những đặc điểm riêng, từ nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, đến phát triển sản phẩm, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình và nguồn lực, đồng thời tạo ra giá trị bền vững.
3.1. Nghiên cứu & phát triển sản phẩm (Product RD)
Đây là một mục tiêu cực kỳ quan trọng giúp bộ phận RD có thể phát triển những sản phẩm với thiết kế, chất liệu và đặc tính hoàn toàn mới, vượt trội so với các sản phẩm trước đây thông qua các kỹ năng phân tích và khả năng tổng hợp thông tin. Mục tiêu là không chỉ đáp ứng nhu cầu hiện tại của thị trường mà còn thu hút sự chú ý và mong muốn từ người tiêu dùng.
Các hoạt động nghiên cứu thường tập trung vào việc lựa chọn nguyên liệu, thành phần và hình dáng sao cho bắt mắt, nổi bật, nhằm tạo ấn tượng mạnh mẽ với khách hàng. Qua đó, doanh nghiệp không chỉ thu hút được lượng khách hàng mới mà còn có thể duy trì lòng trung thành của các khách hàng lâu năm.
3.2. Nghiên cứu & phát triển bao bì (Packaging RD)
Ngoài việc sáng tạo và phát triển các sản phẩm mới, bộ phận RD cần đặc biệt chú trọng đến việc cải tiến và nâng cao chất lượng bao bì sản phẩm.
Bao bì không chỉ là vỏ bọc bên ngoài mà còn là đại diện cho thương hiệu của sản phẩm, thể hiện qua hình dạng, kích thước, ký hiệu và tên in trên đó. Một bao bì hoàn hảo không chỉ giúp bảo vệ sản phẩm khỏi những tác động từ môi trường mà còn giúp giữ cho sản phẩm luôn trong trạng thái tốt nhất.
Vinamilk, công ty thực phẩm hàng đầu tại Việt Nam, đã thành công tái định vị thương hiệu của mình thông qua việc phát triển bao bì mới với màu sắc tươi trẻ, năng động, hình ảnh chú bò hoạt hình dễ thương và bảng màu nhiệt đới lấy cảm hứng từ ẩm thực Việt Nam.
Hơn nữa, Vinamilk đặc biệt chú trọng đến sức khỏe người tiêu dùng khi sử dụng bao bì từ các nhà cung cấp hàng đầu thế giới, Tetra Pak (Thụy Điển) và Combibloc (Đức).
3.3. Nghiên cứu & phát triển công nghệ (Technology RD)
Nghiên cứu và Phát triển công nghệ là quá trình tìm kiếm, ứng dụng và cải tiến các công nghệ mới nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, chất lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
RD công nghệ không chỉ giúp doanh nghiệp bắt kịp xu hướng thị trường mà còn tạo ra giá trị mới cho người tiêu dùng.
Ví dụ điển hình là Tesla, với việc liên tục đổi mới trong công nghệ xe điện, tự lái và pin năng lượng, đã góp phần định hình lại toàn bộ ngành công nghiệp ô tô.
Xem thêm: Quản lý dự án công nghệ thông tin là gì? Phương pháp & quy trình quản lý tối ưu nhất
3.4. Nghiên cứu & phát triển quy trình (Process RD)
Bản chất của chức năng này là nghiên cứu, tìm kiếm các quá trình sản xuất, chế biến, lắp ráp, vận hành, phối hợp,… tối ưu, được thể hiện bằng các quy trình cụ thể mang tính ứng dụng cao, đem lại hiệu suất và hiệu quả thiết thực cho doanh nghiệp.
Điển hình cho hoạt động này là việc nghiên cứu để cải tiến, phát triển các quy trình sản xuất (đối với sản phẩm), quy trình phục vụ (đối với dịch vụ), quy trình vận hành (đối với máy móc),…
Hoạt động này có thể được xem là hoạt động RD “phần mềm” của sản phẩm, khác với “phần cứng” là chất liệu, công thức, bao bì sản phẩm,… Quy trình này quy định trình tự các bước thực hiện trong hoạt động RD, mô tả sự phối hợp giữa các bộ phận RD với các bộ phận khác trong doanh nghiệp như marketing, sản xuất, kiểm soát chất lượng, tài chính,… từ việc tiếp nhận yêu cầu, nghiên cứu, phân tích, sản xuất thử đến sản xuất hàng loạt.
Xem thêm: 70+ mẫu quy trình làm việc cho mọi phòng ban & 11 bước xây dựng hiệu quả
4. Chức năng, nhiệm vụ của bộ phận RD là gì?
Bộ phận RD có những chức năng và nhiệm vụ chính dưới đây:
4.1. Phân tích và tổng hợp thông tin
Đây là một trong những nhiệm vụ trọng yếu của bộ phận RD, đặc biệt trong giai đoạn sản phẩm hoặc định vị thương hiệu mới được hình thành.
Nhóm RD có trách nhiệm thu thập các dữ liệu liên quan, đánh giá ưu điểm, hạn chế và tiềm năng cải tiến của sản phẩm. Những phân tích này sau đó được tổng hợp thành báo cáo, giúp các bộ phận liên quan như marketing, sản xuất hay bán hàng có cái nhìn toàn diện và tiết kiệm thời gian trong quá trình ra quyết định.
4.2. Đánh giá nhu cầu thị trường
Trước khi phát triển bất kỳ sản phẩm nào, điều quan trọng là phải hiểu rõ người tiêu dùng thực sự cần gì. Việc nghiên cứu kỹ các yếu tố như độ tuổi, khu vực sinh sống, hành vi tiêu dùng và sở thích của khách hàng mục tiêu sẽ giúp doanh nghiệp tạo ra sản phẩm phù hợp, dễ dàng được thị trường đón nhận và sử dụng rộng rãi.
Tải ngay: 18 mẫu ma trận thị trường hữu ích nhất để lên kế hoạch kinh doanh hiệu quả
4.3. Tiến hành phân tích dữ liệu
Các dữ liệu thu thập được từ khảo sát, thử nghiệm sản phẩm, phản hồi khách hàng và các nguồn thông tin khác sẽ được xử lý để nhận diện các xu hướng, mối liên hệ và yếu tố tác động đến sự thành công của sản phẩm. Quá trình này giúp RD hiểu rõ hơn về hiệu quả của các chiến lược đã áp dụng và phát hiện ra các vấn đề tiềm ẩn cần giải quyết.
4.4. Cập nhật và truyền đạt thông tin
RD không chỉ nghiên cứu sản phẩm mà còn là cầu nối thông tin quan trọng giữa doanh nghiệp và thị trường. Để có thể nhanh chóng thích nghi với những thay đổi liên tục, bộ phận RD cần cập nhật các xu hướng mới. Bên cạnh đó, RD cũng phải chủ động chia sẻ những thông tin liên quan đến sản phẩm, công nghệ hoặc thị hiếu khách hàng với các phòng ban khác để đảm bảo tính đồng bộ trong chiến lược phát triển doanh nghiệp.
5. Quy trình 5 bước nghiên cứu và phát triển sản phẩm
Nghiên cứu và Phát triển (RD) hiệu quả đòi hỏi các bước cụ thể để đảm bảo rằng nó giải quyết được nhu cầu và mục tiêu của doanh nghiệp. Dưới đây là 5 bước RD cơ bản cho doanh nghiệp:
5.1. Xác định vấn đề nghiên cứu
Đầu tiên, doanh nghiệp cần xác định rõ vấn đề mà họ muốn giải quyết thông qua hoạt động nghiên cứu. Tiếp theo, việc nghiên cứu thị trường là bước thiết yếu nhằm thu thập dữ liệu về thị trường mục tiêu, bao gồm nhu cầu, sở thích và hành vi tiêu dùng. Những thông tin này sẽ là nền tảng để xây dựng các mục tiêu nghiên cứu — tức là những tuyên bố ngắn gọn, rõ ràng về kết quả mà quá trình nghiên cứu hướng tới.
Các mục tiêu này cần đảm bảo sự liên kết chặt chẽ với vấn đề đã xác định, đồng thời phải cụ thể, đo lường được, khả thi, phù hợp và có thời hạn rõ ràng.
5.2. Lập kế hoạch nghiên cứu
Giai đoạn này bao gồm việc lựa chọn thiết kế nghiên cứu phù hợp, xác định quy mô mẫu và phương pháp thu thập dữ liệu. Tùy vào câu hỏi và mục tiêu nghiên cứu, thiết kế có thể là định tính (tập trung vào hiểu sâu hành vi và động cơ) hoặc định lượng (dựa trên số liệu để đo lường và phân tích).
5.3. Tiến hành các thí nghiệm và thu thập dữ liệu
Ở bước này, bộ phận RD bắt đầu triển khai kế hoạch nghiên cứu đã xây dựng. Dữ liệu được thu thập từ các thí nghiệm, khảo sát, phỏng vấn hoặc quan sát thực tế. Mục tiêu là thu thập thông tin đầy đủ và đáng tin cậy để phục vụ cho quá trình phân tích.
5.4. Phân tích và diễn giải dữ liệu
Trong quá trình phân tích, dữ liệu thu thập được phải được sắp xếp, làm sạch và tóm tắt, sau đó có thể được đưa vào nhiều thử nghiệm thống kê khác nhau để rút ra kết luận.
Khi diễn giải, các phát hiện từ các thử nghiệm được sử dụng để trả lời câu hỏi nghiên cứu và phù hợp với các mục tiêu nghiên cứu. Một cơ chế truyền đạt rõ ràng về các phát hiện và khuyến nghị cho các bên liên quan có liên quan là điều cần thiết và nó phải chính xác, súc tích và ở định dạng mà người nhận có thể hiểu được.
5.5. Liên tục cải thiện và đổi mới
Việc liên tục xác định lại các mục tiêu nghiên cứu, cập nhật các kế hoạch nghiên cứu và triển khai các chiến lược RD hiệu quả là rất quan trọng để luôn đi trước đối thủ cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu thay đổi của thị trường. Các công ty nên áp dụng các hoạt động RD như một công cụ chiến lược để đạt được thành công, tăng trưởng và lợi nhuận lâu dài.
Xem ngay: Top 10 phần mềm quản lý quy trình hiệu quả nhất cho doanh nghiệp
6. Những thách thức khi thực hiện RD trong doanh nghiệp
Bộ phận Nghiên cứu và Phát triển (RD) phải đối mặt với một số thách thức quan trọng có thể tác động đến sự thành công của tổ chức. Sau đây là một số thách thức chính mà bộ phận RD phải đối mặt:
- Chi phí tài chính: RD đi kèm với chi phí cao và không bao giờ chắc chắn liệu khoản đầu tư đáng kể đó có mang lại lợi nhuận hay không và khi nào. Các công ty phải quản lý cẩn thận ngân sách RD của mình và chuẩn bị cho khả năng một số dự án có thể không mang lại kết quả khả thi về mặt thương mại.
- Hạn chế về thời gian: Một thách thức khác mà bộ phận RD phải đối mặt là hạn chế về thời gian. Trong một số trường hợp, công ty có thể chịu áp lực phải phát hành sản phẩm hoặc công nghệ mới một cách nhanh chóng để duy trì khả năng cạnh tranh. Điều này có thể dẫn đến thời hạn ngắn hơn cho các dự án nghiên cứu và phát triển, có thể ảnh hưởng đến chất lượng công việc.
- Đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao: Bộ phận RD yêu cầu những cá nhân có kỹ năng và chuyên môn cụ thể, khiến việc tìm kiếm và giữ chân nhân viên có trình độ trở nên khó khăn. Điều này đặc biệt đúng trong các lĩnh vực có tính chuyên môn cao như công nghệ sinh học hoặc kỹ thuật, nơi thiếu hụt ứng viên có trình độ.
- Quản lý rủi ro: Bộ phận RD phải đối mặt với thách thức trong việc quản lý rủi ro liên quan đến phát triển sản phẩm mới. Phát triển sản phẩm, công nghệ hoặc quy trình mới liên quan đến một mức độ không chắc chắn nhất định và không có gì đảm bảo thành công. Bộ phận này cần quản lý rủi ro hiệu quả để tránh thất bại có thể dẫn đến tổn thất tài chính.
- Bảo vệ sở hữu trí tuệ: Bộ phận RD cần bảo vệ sở hữu trí tuệ của công ty, bao gồm bằng sáng chế, nhãn hiệu và bản quyền. Điều này có thể là thách thức, đặc biệt là ở các thị trường quốc tế nơi luật sở hữu trí tuệ có thể yếu hơn hoặc ít được thực thi hơn.
7. Tạm kết
Bài viết trên đã gửi đến bạn thông tin về RD là gì, những điều cần biết và quy trình các bước thực hiện để doanh nghiệp triển khai hoạt động một cách hiệu quả. Dù bạn là một startup đang tìm kiếm hướng đi mới hay một doanh nghiệp lớn muốn duy trì vị thế dẫn đầu, đầu tư vào RD chính là bước đi chiến lược cho sự phát triển bền vững và lâu dài.
0904 885 833
https://www.misa.vn/
