Các vấn đề chung về đầu tư xây dựng cơ bản tại doanh nghiệp

Đầu tư xây dựng cơ bản là hoạt động nhằm tạo ra tài sản cố định của doanh nghiệp. Khác với quá trình mua sắm tài sản cố định, quá trình đầu tư xây dựng cơ bản thường phải trải qua một khoảng thời gian dài thi công mới hoàn thành đưa vào sử dụng, nên việc hạch toán cũng có những điểm khác biệt.

Bài viết này sẽ trình bày những vấn đề chung về kế toán xây dựng cơ bản tại doanh nghiệp như đầu tư xây dựng cơ bản, cũng như hướng dẫn hạch toán kế toán về chi phí đầu tư xây dựng cơ bản trong doanh nghiệp.

1. Những vấn đề chung về đầu tư xây dựng cơ bản

1.1. Các khái niệm

Đầu tư xây dựng cơ bản là hoạt động bỏ vốn để thực hiện việc cải tạo, xây dựng mới tài sản cố định hoặc cơ sở vật chất kỹ thuật, tạo nên năng lực sản xuất mới cần thiết cho sản xuất kinh doanh hoặc phục vụ cho nhu cầu phúc lợi trong doanh nghiệp.

Dự án đầu tư là một tập hợp những đề xuất về việc bỏ vốn để tạo mới, mở rộng hoặc cải tạo những đối tượng nhất định nhằm đạt được sự tăng trưởng về số lượng, cải tiến hoặc nâng cao chất lượng của sản phẩm hay dịch vụ nào đó trong một khoảng thời gian xác định.

Công trình xây dựng là sản phẩm của công nghệ xây lắp gắn liền với đất (bao gồm cả mặt nước, mặt biển và thềm lục địa) được tạo thành bằng vật liệu xây dựng, thiết bị và lao động.

Chi phí dự án đầu tư xây dựng công trình là toàn bộ chi phí cần thiết để xây dựng mới hoặc sửa chữa, cải tạo, mở rộng hay trang bị lại kỹ thuật công trình. Mỗi dự án đầu tư xây dựng công trình đều có chi phí riêng, được xác định theo đặc điểm, tính chất kỹ thuật và yêu cầu công nghệ của quá trình xây dựng.

>>> Có thể bạn quan tâm: Kế toán Bất động sản đầu tư trong doanh nghiệp

1.2. Nội dung các chi phí thuộc dự án đầu tư xây dựng công trình

Sơ đồ khái quát các chi phí thuộc dự án đầu tư xây dựng công trình

Các chi phí thuộc dự án đầu tư xây dựng công trình cần biết trong kế toán xây dựng cơ bản bao gồm:

⮚ Chi phí xây dựng bao gồm:

• Chi phí phá dỡ các vật kiến trúc cũ
• Chi phí san lấp mặt bằng xây dựng
• Chi phí xây dựng công trình tạm, công trình phụ trợ phục vụ thi công, công trình nhà ở tạm tại hiện trường để ở và điều hành thi công
• Chi phí xây dựng công trình, hạng mục công trình thuộc dự án
• …

⮚ Chi phí thiết bị bao gồm:

• Chi phí mua sắm thiết bị công nghệ và chi phí đào tạo, chuyển giao công nghệ (nếu có)
• Chi phí vận chuyển từ cảng hoặc nơi mua đến công trình; chi phí lưu kho, lưu bãi; chi phí bản quản, bảo dưỡng; thuế, phí bảo hiểm thiết bị công trình
• Chi phí lắp đặt thiết bị và thí nghiệm, hiệu chỉnh (nếu có)
• …

⮚ Chi phí đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư bao gồm:

• Chi phí đền bù nhà cửa, vật kiến trúc…
• Chi phí thực hiện tái định cư có liên quan đến đền bù giải phóng mặt bằng của dự án
• Chi phí của ban đền bù giải phóng mặt bằng
• Chi phí sử dụng đất như chi phí thuê đất trong thời gian xây dựng
• Chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật (nếu có)
• …

⮚ Chi phí quản lý dự án và chi phí khác bao gồm:

• Chi phí lập hồ sơ mời đấu thầu, phân tích đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đấu thầu
• Chi phí lập dự án, khảo sát, thiết kế xây dựng
• Chi phí thẩm định, thẩm tra thiết kế, tổng dự toán, dự toán xây dựng công trình
• Chi phí tổ chức thực hiện công tác đền bù giải phóng mặt bằng thuộc trách nhiệm của chủ đầu tư
• Lãi vay của chủ đầu tư trong thời gian xây dựng thông qua các hợp đồng tín dụng
• Chi phí giám sát thi công xây dựng, giám sát khảo sát xây dựng và lắp đặt thiết bị
• Chi phí quản lý chung dự án
• Chi phí kiểm định và chứng nhận sự phù hợp về chất lượng công trình xây dựng
• Chi phí nghiệm thu, quyết toán, quy đổi vốn đầu tư và chi phí quản lý khác
• Chi phí bảo hiểm công trình, chi phí kiểm toán, thẩm tra, phê duyệt quyết toán và một số chi phí khác
• …

⮚ Chi phí dự phòng: là khoản chi phí để dự trù cho khối lượng phát sinh, các yếu tố trượt giá và những công việc chưa lường trước được trong quá trình thực hiện dự án.

1.3. Các hình thức quản lý dự án

Căn cứ vào điều kiện năng lực của tổ chức, cá nhân, yêu cầu của dự án, người quyết định đầu tư xây dựng công trình sẽ quyết định lựa chọn một trong các hình thức quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình sau:

Nếu chủ đầu tư xây dựng công trình không có đủ điều kiện năng lực về quản lý dự án sẽ lựa chọn thuê tổ chức tư vấn quản lý dự án.

Nếu chủ đầu tư xây dựng công trình có đủ điều kiện năng lực về quản lý dự án sẽ tiến hành trực tiếp quản lý dự án. Trường hợp trực tiếp quản lý dự án thì chủ đầu tư có thể thành lập Ban quản lý dự án và Ban quản lý dự án này phải chịu trách nhiệm trước pháp luật cũng như chủ đầu tư theo những nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

>>> Có thể bạn quan tâm:Hướng dẫn các trường hợp hoàn thuế GTGT dự án đầu tư mới

2. Kế toán xây dựng cơ bản chi tiết về chi phí đầu tư xây dựng cơ bản

2.1. Chứng từ và một số quy định liên quan trong quá trình tập hợp chi phí đầu tư xây dựng cơ bản

Với nội dung các chi phí thuộc dự án đầu tư xây dựng công trình được trình bày ở trên, chứng từ kế toán liên quan đến chi phí đầu tư xây dựng cơ bản cũng chính là chứng từ về các yếu tố chi phí sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, nhưng có mục đích sử dụng là phục vụ cho quá trình thực hiện dự án đầu tư các công trình xây dựng.

Quá trình tập hợp chi phí đầu tư xây dựng cơ bản, kế toán phải tôn trọng những quy định sau:

• Chi phí xây lắp, thiết bị phải tính trực tiếp cho từng đối tượng tài sản
• Khi công trình xây dựng cơ bản hoàn thành phải tính toán phân bổ chi phí quản lý dự án và chi phí khác theo nguyên tắc:

+ Chi phí liên quan trực tiếp đối tượng tài sản nào thì phải tính trực tiếp cho đối tượng tài sản đó.

+ Những chi phí chung có liên quan đến nhiều đối tượng tài sản khác nhau thì phải phân bổ theo tiêu thức phù hợp.

2.2. Tài khoản sử dụng

Căn cứ vào Thông tư 200/2014/TT-BTC, Kế toán sử dụng Tài khoản 2412 – Xây dựng cơ bản để theo dõi, tập hợp chi phí trong quá trình đầu tư xây dựng cơ bản.

Tài khoản 2412 được mở chi tiết theo từng công trình, hạng mục công trình. Ở mỗi hạng mục công trình, kế toán cũng phải theo dõi chi tiết từng nội dung chi phí đầu tư xây dựng cơ bản, đồng thời theo dõi lũy kế chi phí từ khi khởi công đến khi công trình, hạng mục công trình hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng.

Tài khoản 2412 chỉ dùng ở đơn vị không thành lập ban quản lý dự án để phản ánh chi phí thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cơ bản và tình hình quyết toán dự án đầu tư xây dựng cơ bản.

Các đơn vị có thành lập Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng và tổ chức bộ máy kế toán riêng thì thực hiện theo quy định của Thông tư 195/2012/TT-BTC hướng dẫn kế toán áp dụng cho đơn vị Chủ đầu tư.

>>> Xem thêm: Chi tiết cách hạch toán Tài khoản 331 – Nợ phải trả theo thông tư 200/2014/TT-BTC

MISA AMIS hy vọng bài viết đã mang đến cho các bạn kế toán những thông tin hữu ích!

Phần mềm kế toán online MISA AMIS chính là sự lựa chọn hợp lý cho kế toán viên hiện nay. Phần mềm mang đến giải pháp quản trị tài chính thông minh từ đó nâng cao hiệu quả công tác kế toán tại các doanh nghiệp. Không chỉ tích hợp các tính năng, tiện ích cần thiết mà phần mềm còn có nhiều phân hệ phù hợp với các doanh nghiệp thương mại như phân hệ nghiệp vụ mua hàng, bán hàng, phân hệ tiền mặt, tiền gửi ngân hàng….

Anh/chị kế toán viên có thể đăng ký trải nghiệm bản demo phần mềm kế toán MISA AMIS để trực tiếp tham khảo về những tính năng, phân hệ này. Hiện tại, phần mềm đang được sử dụng miễn phí 15 ngày và được triển khai tư vấn kỹ càng giúp kế toán viên dễ dàng sử dụng hơn.

Tác giả: Hoài Thương