Tài khoản 229 theo Thông tư 99/2025: Hướng dẫn kế toán dự phòng tổn thất tài sản chi tiết

Thông tư 99/2025 đã có nhiều điểm cập nhật quan trọng liên quan đến kế toán dự phòng tổn thất tài sản, đặc biệt là tại Tài khoản 229. Đây là tài khoản phản ánh các khoản dự phòng giảm giá và rủi ro tổn thất của doanh nghiệp đối với tài sản tài chính, hàng tồn kho và tài sản sinh học. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ cách sử dụng TK 229 theo quy định mới, từ nguyên tắc kế toán, kết cấu tài khoản cho đến phương pháp hạch toán cụ thể cho từng trường hợp.

1. Tài khoản 229 – Dự phòng tổn thất tài sản theo Thông tư 99 là gì?

Tài khoản 229 – Dự phòng tổn thất tài sản là tài khoản dùng để phản ánh số hiện có, tình hình trích lập, hoàn nhập và sử dụng các khoản dự phòng nhằm giảm thiểu rủi ro tài chính do suy giảm giá trị tài sản hoặc các khoản phải thu khó đòi trong doanh nghiệp.

Theo Thông tư 99, các khoản dự phòng tổn thất tài sản bao gồm:

• Dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh: Là khoản dự phòng nhằm bù đắp phần giá trị tổn thất có thể phát sinh do giá trị chứng khoán nắm giữ với mục đích kinh doanh bị giảm trên thị trường.
• Dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác (không bao gồm chứng khoán kinh doanh): Được trích lập khi doanh nghiệp nhận vốn góp đầu tư bị lỗ hoặc khoản đầu tư vào đơn vị khác bị suy giảm giá trị dẫn đến nhà đầu tư có khả năng bị mất vốn hoặc khi có bằng chứng cho thấy một phần hoặc toàn bộ khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn của doanh nghiệp có khả năng không thu hồi được.
• Dự phòng nợ phải thu khó đòi: Là khoản dự phòng phần giá trị các khoản nợ phải thu được ghi nhận khi có bằng chứng xác thực cho thấy doanh nghiệp khó có thể thu hồi được một phần hoặc toàn bộ khoản nợ phải thu.
• Dự phòng giảm giá hàng tồn kho: Được trích lập khi giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng tồn kho thấp hơn giá gốc.
• Dự phòng tổn thất tài sản sinh học: Được trích lập khi có bằng chứng cho thấy giá trị thuần có thể thực hiện được của tài sản sinh học thấp hơn giá gốc.

2. Nguyên tắc kế toán Tài khoản 229 theo Thông tư 99

Theo quy định tạiThông tư 99/2025/TT-BTC, việc kế toán các khoản dự phòng tổn thất tài sản cần tuân thủ các nguyên tắc cụ thể sau:

2.1. Nguyên tắc kế toán dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh

a) Doanh nghiệp được phép trích lập dự phòng cho phần giá trị tổn thất có thể phát sinh khi có bằng chứng chắc chắn cho thấy giá trị thị trường của chứng khoán nắm giữ vì mục đích kinh doanh thấp hơn giá trị ghi sổ.

b) Việc trích lập dự phòng tổn thất chứng khoán kinh doanh được thực hiện như sau:

• Đối với chứng khoán niêm yết hoặc có giá trị hợp lý được xác định một cách tin cậy: Dự phòng được xác định căn cứ vào giá trị thị trường của chứng khoán tại thời điểm cuối kỳ kế toán.
• Đối với chứng khoán không xác định được giá trị hợp lý tại thời điểm cuối kỳ: Dự phòng được xác định căn cứ vào khoản lỗ của đơn vị được đầu tư.

c) Việc trích lập hoặc hoàn nhập khoản dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh được thực hiện tại thời điểm lập Báo cáo tài chính:

• Nếu mức dự phòng cần lập năm nay cao hơn số dư dự phòng đang ghi trên sổ kế toán thì doanh nghiệp trích lập bổ sung phần chênh lệch và ghi nhận vào chi phí tài chính trong kỳ.
• Nếu mức dự phòng cần lập năm nay thấp hơn số dư dự phòng đã lập năm trước (chưa sử dụng hết) thì doanh nghiệp hoàn nhập phần chênh lệch, ghi giảm chi phí tài chính trong kỳ.

2.2. Nguyên tắc kế toán dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác

a) Việc trích lập dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác được căn cứ theo loại hình của đơn vị được đầu tư:

• Đối với đơn vị được đầu tư là công ty mẹ, căn cứ để nhà đầu tư trích lập dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác là Báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ đó
• Đối với đơn vị được đầu tư là doanh nghiệp độc lập (không có công ty con) căn cứ để nhà đầu tư trích lập dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác là là Báo cáo tài chính của bên được đầu tư đó
• Đối với khoản đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết, nhà đầu tư chỉ trích lập dự phòng nếu doanh nghiệp không áp dụng phương pháp vốn chủ sở hữu cho khoản đầu tư đó và bên liên doanh, liên kết phát sinh lỗ.
• Đối với khoản đầu tư mà nhà đầu tư nắm giữ lâu dài (không thuộc các loại hình trên):
  • Nếu đầu tư vào cổ phiếu niêm yết hoặc khoản đầu tư có thể xác định giá trị hợp lý một cách tin cậy: dự phòng được xác định theo giá trị thị trường.
  • Nếu không xác định được giá trị hợp lý tại thời điểm báo cáo: căn cứ vào khoản lỗ của bên được đầu tư.
• Đối với khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn: doanh nghiệp chỉ trích lập dự phòng khi có bằng chứng cho thấy một phần hoặc toàn bộ khoản đầu tư không có khả năng thu hồi.

c) Việc trích lập hoặc hoàn nhập khoản dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác được thực hiện tại thời điểm lập Báo cáo tài chính cho từng khoản đầu tư, theo nguyên tắc:

• Nếu số dự phòng phải lập lớn hơn số dư dự phòng đang ghi trên sổ kế toán thì doanh nghiệp trích bổ sung phần chênh lệch và ghi nhận vào chi phí tài chính trong kỳ.
• Nếu số dự phòng phải lập năm nay thấp hơn số dư dự phòng đã lập năm trước chưa sử dụng hết thìphần chênh lệch được hoàn nhập và ghi giảm chi phí tài chính trong kỳ.

2.3. Nguyên tắc kế toán dự phòng nợ phải thu khó đòi

a) Tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán, doanh nghiệp có trách nhiệm rà soát, xác định các khoản nợ phải thu có dấu hiệu khó đòi (bị quá hạn hoặc có khả năng không thu hồi được) để thực hiện trích lập hoặc hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi

b) Doanh nghiệp trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi khi có khoản nợ đã quá hạn thanh toán, hoặc có khoản nợ chưa đến hạn nhưng có bằng chứng rõ ràng cho thấy một phần hoặc toàn bộ giá trị khoản nợ có thể bị tổn thất do khách nợ mất tích, trốn tránh, hoặc không còn khả năng thanh toán.

• Doanh nghiệp có khoản nợ phải thu đã quá hạn thanh toán ghi trong hợp đồng kinh tế, các khế ước vay nợ, bản cam kết hợp đồng hoặc cam kết nợ, nhưng vẫn chưa thu được. Việc xác định thời gian quá hạn của khoản nợ phải thu được xác định là khó đòi phải trích lập dự phòng được căn cứ vào thời gian trả nợ gốc theo hợp đồng mua, bán ban đầu, không tính đến việc gia hạn nợ giữa các bên;
• Doanh nghiệp khó có khả năng hoặc không có khả năng thu hồi một phần hoặc toàn bộ khoản nợ phải thu từ hợp đồng BCC do dự án bị tạm dừng hoặc kéo dài mà không phải do yêu cầu về kỹ thuật, dự án không có khả năng tiếp tục triển khai,…;
• Doanh nghiệp có khoản nợ phải thu chưa đến thời hạn thanh toán nhưng khách nợ đã lâm vào tình trạng phá sản hoặc đang làm thủ tục giải thể, mất tích, bỏ trốn;

c) Mức trích lập dự phòng các khoản nợ phải thu khó đòi

• Đối với nợ phải thu quá hạn thanh toán, mức trích lập dự phòng như sau:

• Đối với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ viễn thông và doanh nghiệp kinh doanh bán lẻ hàng hóa, khoản nợ phải thu cước dịch vụ viễn thông, công nghệ thông tin, truyền hình trả sau và khoản nợ phải thu do bán lẻ hàng hóa theo hình thức trả chậm/trả góp của các đối tượng nợ là cá nhân đã quá hạn thanh toán mức trích lập dự phòng như sau:

Thời gian quá hạn	Mức trích lập đối với khoản nợ phải thu
Từ 3 tháng đến dưới 6 tháng	30%
Từ 6 tháng đến dưới 9 tháng	50%
Từ 9 tháng đến dưới 12 tháng	70%
Từ 12 tháng trở lên	100%

• Đối với các khoản nợ phải thu chưa đến hạn thanh toán nhưng doanh nghiệp có bằng chứng cho thấy tổ chức kinh tế đã phá sản, đã mở thủ tục phá sản, đã bỏ trốn khỏi địa điểm kinh doanh; đối tượng nợ đang bị các cơ quan pháp luật truy tố, giam giữ, xét xử hoặc đang thi hành án hoặc đang mắc bệnh hiểm nghèo hoặc đã chết hoặc khoản nợ đã được doanh nghiệp yêu cầu thi hành án nhưng không thể thực hiện được do đối tượng nợ bỏ trốn khỏi nơi cư trú; khoản nợ đã được doanh nghiệp khởi kiện đòi nợ nhưng bị đình chỉ giải quyết vụ án hoặc các lý do khác thì doanh nghiệp tự dự kiến mức tổn thất không thu hồi được (tối đa bằng giá trị khoản nợ đang theo dõi trên sổ kế toán) để trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi.

Trường hợp doanh nghiệp có bằng chứng tin cậy hơn hoặc phương pháp khác phù hợp hơn khi xác định giá trị có thể thu hồi của khoản nợ phải thu thì có thể áp dụng phương pháp đó để xác định khoản dự phòng nợ phải thu khó đòi.

d) Việc trích lập hoặc hoàn nhập khoản dự phòng phải thu khó đòi được thực hiện ở thời điểm lập Báo cáo tài chính.

• Trường hợp khoản dự phòng phải thu khó đòi phải lập ở cuối kỳ kế toán này lớn hơn số dư khoản dự phòng phải thu khó đòi đang ghi trên sổ kế toán thì số chênh lệch lớn hơn được ghi tăng dự phòng và ghi tăng chi phí quản lý doanh nghiệp trong kỳ.
• Trường hợp khoản dự phòng phải thu khó đòi phải lập ở cuối kỳ kế toán này nhỏ hơn số dư khoản dự phòng phải thu khó đòi đang ghi trên sổ kế toán thì số chênh lệch nhỏ hơn được hoàn nhập, ghi giảm dự phòng và ghi giảm chi phí quản lý doanh nghiệp trong kỳ.

đ) Đối với những khoản phải thu khó đòi kéo dài trong nhiều năm, doanh nghiệp đã cố gắng dùng mọi biện pháp để thu nợ nhưng vẫn không thu được nợ và xác định khách nợ thực sự không có khả năng thanh toán thì doanh nghiệp có thể phải làm các thủ tục bán nợ cho Công ty mua, bán nợ hoặc xóa những khoản nợ phải thu khó đòi trên sổ kế toán.

• Việc xóa các khoản nợ phải thu khó đòi phải thực hiện theo quy định của pháp luật và điều lệ doanh nghiệp, sổ nợ này được theo dõi trong hệ thống quản trị của doanh nghiệp và trình bày trong thuyết minh Báo cáo tài chính.
• Nếu sau khi đã xóa nợ, doanh nghiệp lại đòi được nợ đã xử lý thì số tiền thu được sẽ hạch toán vào Tài khoản 711 – Thu nhập khác.

2.4. Nguyên tắc kế toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho

a) Dự phòng giảm giá hàng tồn kho là khoản chi phí được dự tính trước để đưa vào chi phí sản xuất, kinh doanh phần giá trị bị giảm xuống thấp hơn giá trị đã ghi sổ kế toán của hàng tồn kho và nhằm bù đắp các khoản thiệt hại thực tế xảy ra do vật tư, sản phẩm, hàng hóa tồn kho bị giảm giá. Doanh nghiệp thực hiện trích lập dự phòng giảm giá khi có bằng chứng cho thấy giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc của hàng tồn kho.

b) Việc trích lập hoặc hoàn nhập dự phòng được thực hiện tại thời điểm lập Báo cáo tài chính, và phải tuân thủ đúng quy định tại Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02 – Hàng tồn kho.

c) Dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải được tính riêng cho từng loại vật tư, hàng hóa, sản phẩm tồn kho. Đối với dịch vụ cung cấp dở dang, cần lập dự phòng riêng theo từng loại dịch vụ có mức giá riêng biệt.

d) Giá trị thuần có thể thực hiện được là giá bán ước tính của hàng tồn kho trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường, trừ đi chi phí ước tính để hoàn thiện sản phẩm và chi phí ước tính cần thiết để bán hàng.

đ) Tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán, doanh nghiệp căn cứ vào số lượng, giá gốc và giá trị thuần có thể thực hiện được của từng loại vật tư, hàng hóa, cũng như dịch vụ cung cấp dở dang, để xác định số dự phòng giảm giá hàng tồn kho cần trích lập hoặc hoàn nhập, cụ thể như sau:

• Trường hợp khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập ở cuối kỳ kế toán này lớn hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đang ghi trên sổ kế toán thì phần chênh lệch tăng thêm được ghi tăng dự phòng và tăng giá vốn hàng bán trong kỳ.
• Trường hợp khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập ở cuối kỳ kế toán này nhỏ hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đang ghi trên sổ kế toán thì phần chênh lệch được hoàn nhập, ghi giảm dự phòng và giảm giá vốn hàng bán trong kỳ.

2.5. Nguyên tắc kế toán dự phòng tổn thất tài sản sinh học

a) Doanh nghiệp thực hiện trích lập dự phòng tổn thất tài sản sinh học khi có bằng chứng cho thấy giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc của tài sản sinh học. Việc kế toán trích lập và hoàn nhập khoản dự phòng này áp dụng tương tự như đối với hàng tồn kho.

b) Khi lập Báo cáo tài chính, doanh nghiệp cần căn cứ vào số lượng, giá gốc và giá trị thuần có thể thực hiện được của từng loại tài sản sinh học để xác định khoản dự phòng cần trích lập hoặc hoàn nhập tại thời điểm cuối kỳ kế toán:

• Trường hợp khoản dự phòng tổn thất tài sản sinh học phải lập ở thời điểm kết thúc kỳ kế toán này lớn hơn khoản dự phòng tổn thất tài sản sinh học đang ghi trên sổ kế toán phần chênh lệch được ghi tăng dự phòng và ghi tăng giá vốn hàng bán trong kỳ.
• Trường hợp khoản dự phòng tổn thất tài sản sinh học phải lập ở thời điểm kết thúc kỳ kế toán này nhỏ hơn khoản dự phòng tổn thất tài sản sinh học đang ghi trên sổ kế toán thì phần chênh lệch được hoàn nhập, ghi giảm dự phòng và giảm giá vốn hàng bán trong kỳ.

3. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 229 – Dự phòng tổn thất tài sản

Bên Nợ:

• Hoàn nhập chênh lệch giữa số dự phòng phải lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã trích lập kỳ trước chưa sử dụng hết;
• Bù đắp giá trị khoản đầu tư vào đơn vị khác khi có quyết định dùng số dự phòng đã trích lập để bù đắp số tổn thất xảy ra.
• Bù đắp phần giá trị đã được lập dự phòng của khoản nợ phải thu không thể thu hồi được phải xóa sổ.

Bên Có:

• Trích lập các khoản dự phòng tổn thất tài sản tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán.

Số dư bên Có:

• Số dự phòng tổn thất tài sản hiện có tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán.

Tài khoản 229 – Dự phòng tổn thất tài sản có 5 tài khoản cấp 2:

• Tài khoản 2291 – Dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh: Tài khoản này phản ánh tình hình trích lập hoặc hoàn nhập khoản dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh.
• Tài khoản 2292 – Dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác: Tài khoản này phản ánh tình hình trích lập hoặc hoàn nhập khoản dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác.
• Tài khoản 2293 – Dự phòng phải thu khó đòi: Tài khoản này phản ánh tình hình trích lập hoặc hoàn nhập khoản dự phòng các khoản phải thu khó đòi.
• Tài khoản 2294 – Dự phòng giảm giá hàng tồn kho: Tài khoản này phản ánh tình hình trích lập hoặc hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.
• Tài khoản 2295 – Dự phòng tổn thất tài sản sinh học: Tài khoản này phản ánh tình hình trích lập hoặc hoàn nhập dự phòng tổn thất tài sản sinh học (trừ các tài sản sinh học được kế toán là tài sản cố định).

4. Hướng dẫn hạch toán tài khoản 229 theo thông tư 99

4.1. Phương pháp kế toán dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh

a) Tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán, nếu có bất kỳ dấu hiệu hoặc bằng chứng nào cho thấy các loại chứng khoán mà doanh nghiệp đang nắm giữ vì mục đích kinh doanh có thể tổn thất do bị giảm giá, doanh nghiệp phải thực hiện trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh trong kỳ, ghi:

Nợ TK 635 – Chi phí tài chính

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2291).

b) Tại thời điểm kết thúc các kỳ kế toán sau:

• Nếu số dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh phải trích lập kỳ này lớn hơn số dự phòng đã trích lập từ kỳ trước, doanh nghiệp trích lập bổ sung phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 635 – Chi phí tài chính

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2291).

• Nếu số dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh phải trích lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã trích lập từ kỳ trước, doanh nghiệp hoàn nhập phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2291)

Có TK 635 – Chi phí tài chính.

c) Khi chuyển nhượng chứng khoán kinh doanh chưa được giao dịch trên thị trường chứng khoán, doanh nghiệp xử lý số dự phòng đã trích lập (nếu có) theo các trường hợp sau:

•  Trường hợp có lãi, ghi:

Nợ các TK 111, 112, 131… (Tổng số tiền thu được)

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (số dự phòng đã trích lập tương ứng với chứng khoán kinh doanh đã bán)

Có TK 121 – Chứng khoán kinh doanh (giá vốn)

Có TK 515 – Doanh thu hoạt động tài chính (số chênh lệch).

•  Trường hợp bị lỗ, ghi:

Nợ các TK 111, 112,… (Tổng số tiền thu được)

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2291) (số dự phòng đã trích lập tương ứng với chứng khoán kinh doanh đã bán)

Nợ TK 635 – Chi phí tài chính (Chênh lệch giữa tổn thất thực tế với số dự phòng đã trích lập)

Có TK 121 – Chứng khoán kinh doanh (giá gốc chứng khoán kinh doanh).

Việc hoàn nhập các khoản dự phòng đã trích lập đối với chứng khoán kinh doanh có thể được ghi nhận ngay cho từng giao dịch tại thời điểm chuyển nhượng chứng khoán kinh doanh hoặc khi xác định số trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh vào cuối mỗi kỳ kế toán nhưng phải nhất quán theo quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam.

4.2. Phương pháp kế toán dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác

a) Tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán, nếu có bất kỳ dấu hiệu hoặc bằng chứng nào cho thấy khoản đầu tư vào đơn vị khác của doanh nghiệp có thể bị tổn thất hoặc bị suy giảm giá trị, doanh nghiệp phải thực hiện trích lập dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác trong kỳ, ghi:

Nợ TK 635 – Chi phí tài chính

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2292).

b) Tại thời điểm kết thúc các kỳ kế toán sau:

• Nếu số dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác phải trích lập kỳ này lớn hơn số dự phòng đã trích lập từ kỳ trước, doanh nghiệp trích lập bổ sung phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 635 – Chi phí tài chính

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2292).

• Nếu số dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác phải trích lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã trích lập từ kỳ trước, doanh nghiệp hoàn nhập phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2292)

Có TK 635 – Chi phí tài chính.

c) Khi thanh lý, nhượng bán các khoản đầu tư vào đơn vị khác mà giá trị thu hồi thấp hơn giá gốc ban đầu, doanh nghiệp quyết định dùng khoản dự phòng tổn thất đầu tư vào đơn vị khác đã trích lập để bù đắp tổn thất, ghi:

Nợ các TK 111, 112,… (giá trị thu hồi)

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2292) (số đã lập dự phòng)

Nợ TK 635 – Chi phí tài chính (số chưa lập dự phòng)

Có các TK 221, 222, 228,… (giá gốc khoản đầu tư bị tổn thất).

Việc hoàn nhập các khoản dự phòng đã trích lập đối với các khoản đầu tư vào đơn vị khác có thể được ghi nhận ngay cho từng giao dịch tại thời điểm thu hồi hoặc khi xác định số trích lập dự phòng tổn thất đầu tư vào cuối mỗi kỳ kế toán nhưng phải nhất quán theo quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam.

4.3. Phương pháp kế toán dự phòng phải thu khó đòi

a) Tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán, nếu có bất kỳ dấu hiệu hoặc bằng chứng nào cho thấy doanh nghiệp khó có khả năng thu hồi hoặc không có khả năng thu hồi đối với một phần hoặc toàn bộ các khoản nợ phải thu của doanh nghiệp, doanh nghiệp phải thực hiện trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi trong kỳ, ghi:

Nợ TK 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2293).

b) Tại thời điểm kết thúc các kỳ kế toán sau:

• Nếu số dự phòng nợ phải thu khó đòi phải trích lập kỳ này lớn hơn số dự phòng đã trích lập từ kỳ trước, doanh nghiệp trích lập bổ sung phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2293).

• Nếu số dự phòng nợ phải thu khó đòi phải trích lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã trích lập từ kỳ trước, doanh nghiệp hoàn nhập phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2293)

Có TK 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp.

c) Đối với các khoản nợ phải thu được xác định là khó có khả năng thu hồi hoặc không có khả năng thu hồi mà doanh nghiệp thực hiện xóa khoản nợ phải thu. Căn cứ vào quyết định xóa nợ, ghi:

Nợ các TK 111, 112, 331, 334… (phần tổ chức cá nhân phải bồi thường)

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2293) (phần đã lập dự phòng)

Nợ TK 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp (phần được tính vào chi phí)

Có các TK 131, 138,…

Đồng thời doanh nghiệp mở sổ chi tiết theo dõi nợ khó đòi đã xử lý theo quy định.

d) Đối với những khoản nợ phải thu khó đòi đã được xử lý xóa nợ, nếu sau đó doanh nghiệp thu hồi lại được, doanh nghiệp căn cứ vào giá trị thực tế của khoản nợ đã thu hồi được, ghi:

Nợ các TK 111, 112,…

Có TK 711 – Thu nhập khác.

đ) Đối với các khoản nợ phải thu được bán theo giá thỏa thuận, tùy từng trường hợp thực tế, doanh nghiệp ghi nhận như sau:

• Trường hợp khoản nợ phải thu chưa lập dự phòng nợ phải thu khó đòi, ghi:

Nợ các TK 111, 112 (theo giá bán thỏa thuận)

Nợ TK 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp (số tổn thất từ việc bán nợ) (nếu có)

Có các TK 131, 138,…

• Trường hợp doanh nghiệp bán khoản phải thu đã được trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi nhưng số đã lập dự phòng không đủ bù đắp tổn thất khi bán khoản nợ phải thu thì số tổn thất còn lại (nếu có) được hạch toán vào chi phí quản lý doanh nghiệp, ghi:

Nợ các TK 111, 112 (theo giá bán thỏa thuận)

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2293) (số đã lập dự phòng)

Nợ TK 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp (số tổn thất còn lại từ việc bán khoản nợ phải thu)

Có các TK 131, 138,…

Việc hoàn nhập các khoản dự phòng đã trích lập đối với các khoản nợ phải thu khó đòi có thể được ghi nhận ngay cho từng giao dịch tại thời điểm bán khoản phải thu hoặc khi xác định số trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi vào cuối mỗi kỳ kế toán nhưng phải nhất quán theo quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam.

4.4. Phương pháp kế toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho

a) Tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán, nếu giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn so với giá gốc của hàng tồn kho, doanh nghiệp phải thực hiện trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho trong kỳ, ghi:

Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2294).

b) Tại thời điểm kết thúc các kỳ kế toán sau:

• Nếu số dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải trích lập kỳ này lớn hơn số dự phòng đã trích lập từ kỳ trước, doanh nghiệp trích lập bổ sung phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2294).

• Nếu số dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải trích lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã trích lập từ các kỳ trước, doanh nghiệp hoàn nhập phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2294)

Có TK 632 – Giá vốn hàng bán.

c) Kế toán xử lý khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đối với vật tư, hàng hóa bị hủy bỏ do hết hạn sử dụng, mất phẩm chất, hư hỏng, không còn giá trị sử dụng, ghi:

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (số được bù đắp bằng dự phòng)

Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (nếu số tổn thất cao hơn số đã lập dự phòng)

Có các TK 152, 153, 155, 156,…

Việc hoàn nhập các khoản dự phòng đã trích lập đối với hàng tồn kho có thể được ghi nhận ngay cho từng giao dịch tại thời điểm hàng tồn kho bị hủy bỏ hoặc khi xác định số trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho vào cuối mỗi kỳ kế toán nhưng phải nhất quán theo quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam.

4.5. Phương pháp kế toán dự phòng tổn thất tài sản sinh học

a) Tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán, nếu giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn so với giá gốc của tài sản sinh học, doanh nghiệp phải thực hiện trích lập dự phòng tổn thất tài sản sinh học trong kỳ, ghi:

Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2295).

b) Tại thời điểm kết thúc các kỳ kế toán sau:

• Nếu số dự phòng tài sản sinh học phải trích lập kỳ này lớn hơn số dự phòng đã trích lập từ kỳ trước, doanh nghiệp trích lập bổ sung phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán

Có TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2295).

• Nếu số dự phòng tài sản sinh học phải trích lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã trích lập từ các kỳ trước, doanh nghiệp hoàn nhập phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2295)

Có TK 632 – Giá vốn hàng bán.

c) Trường hợp doanh nghiệp bị tổn thất tài sản sinh học do thiên tai, lũ lụt,…, căn cứ vào giá trị tài sản sinh học bị tổn thất, ghi:

Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (số được bù đắp bằng dự phòng)

Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (nếu số tổn thất cao hơn số đã lập dự phòng)

Có TK 215- Tài sản sinh học

5. Các câu hỏi liên quan đến tài khoản 229 theo TT 99

Khi nào doanh nghiệp được trích lập dự phòng tại TK 229?

Doanh nghiệp chỉ được phép trích lập dự phòng tổn thất tài sản khi có bằng chứng đáng tin cậy cho thấy giá trị tài sản giảm thấp hơn giá trị ghi sổ. Cụ thể:

• Với hàng tồn kho, tài sản sinh học: căn cứ vào giá trị thuần có thể thực hiện được;
• Với nợ phải thu: căn cứ vào thời gian quá hạn và khả năng mất vốn;
• Với khoản đầu tư: căn cứ vào lỗ lũy kế hoặc khả năng không thu hồi được vốn đầu tư;
• Với chứng khoán kinh doanh: căn cứ vào giá trị thị trường cuối kỳ.

Sự khác biệt lớn nhất của TK 229 theo Thông tư 99 so với Thông tư 200 là gì?

So với Thông tư 200 chỉ quy định 4 tài khoản cấp 2 cho TK 229, Thông tư 99 đã bổ sung thêm TK 2295 – Dự phòng tổn thất tài sản sinh học, phản ánh sự cập nhật theo thông lệ quốc tế và yêu cầu ghi nhận tài sản sinh học ngày càng rõ ràng trong doanh nghiệp nông nghiệp.

Việc hoàn nhập dự phòng được thực hiện như thế nào?

Hoàn nhập dự phòng được thực hiện khi số cần trích kỳ này thấp hơn số đã trích kỳ trước, phần chênh lệch được ghi nhận giảm chi phí tài chính, chi phí quản lý doanh nghiệp hoặc giá vốn hàng bán tùy theo loại tài sản.

Trường hợp nào doanh nghiệp được xóa khoản nợ phải thu và xử lý bằng dự phòng tại TK 2293?

Khi doanh nghiệp đã sử dụng mọi biện pháp thu hồi nhưng vẫn không thể thu được nợ do khách nợ mất tích, giải thể, phá sản hoặc bỏ trốn, khoản nợ có thể được xử lý bằng số đã trích lập tại TK 2293. Việc xóa nợ phải có đầy đủ hồ sơ pháp lý và được trình bày rõ trong thuyết minh báo cáo tài chính.

Doanh nghiệp có thể ghi nhận hoàn nhập dự phòng theo từng giao dịch hay phải chờ đến cuối kỳ?

Theo Thông tư 99/2025, việc hoàn nhập có thể ghi nhận ngay tại thời điểm giao dịch phát sinh tổn thất thực tế hoặc đến kỳ lập báo cáo tài chính, nhưng phải áp dụng nhất quán và phù hợp với chuẩn mực kế toán Việt Nam.

Kết luận

Việc nắm vững các quy định mới về Tài khoản 229 theo Thông tư 99/2025 giúp doanh nghiệp thực hiện đúng quy trình kế toán dự phòng tổn thất tài sản, minh bạch tài chính và tuân thủ pháp luật. Tuy nhiên, để đảm bảo tính chính xác, kịp thời và giảm thiểu rủi ro sai sót khi trích lập, hoàn nhập các khoản dự phòng, doanh nghiệp nên ứng dụng phần mềm kế toán có khả năng cập nhật tự động theo quy định mới.

Phần mềm kế toán online MISA AMIS là lựa chọn tối ưu với khả năng tự động cập nhật biểu mẫu, hệ thống tài khoản, định khoản theo Thông tư 99/2025, hỗ trợ doanh nghiệp dễ dàng theo dõi, trích lập và xử lý các khoản dự phòng theo từng loại tài sản. MISA AMIS không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo tuân thủ quy định kế toán – thuế một cách hiệu quả và chính xác:

• Làm việc online mọi lúc, mọi nơi, dữ liệu được lưu trữ an toàn trên nền tảng điện toán đám mây;
• Tự động cập nhật hệ thống tài khoản, biểu mẫu báo cáo tài chính theo đúng quy định mới nhất;
• Hạch toán nhanh, tự động định khoản và liên kết các phân hệ (mua hàng, bán hàng, kho, tài sản…);
• Theo dõi chi tiết chi phí, doanh thu, lãi lỗ theo từng mã hàng, dự án, phòng ban;
•  Dễ dàng kết nối với phần mềm hóa đơn điện tử, ngân hàng điện tử và khai thuế điện tử;
•  Phân quyền người dùng linh hoạt, đảm bảo an toàn dữ liệu và kiểm soát nội bộ chặt chẽ.

Đăng ký nhận tư vấn và dùng thử phần mềm tại đây: