Thời gian hoàn vốn là gì? Ý nghĩa và công thức tính chuẩn xác

Thời gian hoàn vốn là một khía cạnh quan trọng mà nhà đầu tư, chủ doanh nghiệp phải xem xét trước khi đưa ra quyết định đầu tư. Hãy cùng tìm hiểu xem thời gian hoàn vốn là gì, ý nghĩa và cách tính thời gian hoàn vốn trong bài viết sau đây.

1. Thời gian hoàn vốn là gì?

Thời gian hoàn vốn (Payback Period) hay còn gọi là PBP, là thuật ngữ đề cập đến khoảng thời gian cần thiết để đạt đến điểm hòa vốn – trạng thái mà doanh thu = chi phí, doanh nghiệp không lỗ và cũng không lãi. Hiểu theo một cách đơn giản thì thời gian hoàn vốn cho biết doanh nghiệp mất bao lâu để thu hồi vốn đầu tư. 

Phân tích thời gian hoàn vốn cho phép các doanh nghiệp, nhà đầu tư so sánh giữa các cơ hội đầu tư và đưa ra quyết định phù hợp để lựa chọn dự án có khả năng tạo ra lợi nhuận nhanh và tốt nhất. 

Khi phân tích thời gian hòa vốn, người ta cũng thường kết hợp thêm các chỉ tiêu khác như doanh thu hòa vốn, sản lượng hòa vốn, NPV,… Để theo dõi các chỉ số tài chính chi tiết theo từng dự án để theo dõi, đánh giá hiệu quả, doanh nghiệp có thể ưu tiên một số phần mềm kế toán có cung cấp tính năng quản trị, chẳng hạn như MISA AMIS, MISA SME. Các phần mềm này tổng hợp thông tin, tính toán tự động các chỉ tiêu tài chính giúp chủ DN có thể theo dõi mọi lúc, mọi nơi để kịp thời ra quyết định điều hành.

>>> ĐĂNG KÝ TRẢI NGHIỆM: GIẢI PHÁP QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH – KẾ TOÁN THÔNG MINH MISA AMIS

Quy trở lại với chỉ tiêu thời gian hòa vốn, khoản đầu tư có thời gian hoàn vốn càng ngắn thì càng có lợi cho nhà đầu tư nên càng hấp dẫn họ.

Ví dụ: Một doanh nghiệp đứng trước lựa chọn đầu tư cho 1 tài sản với chi phí ban đầu là 1 tỷ, trong 5 năm tiếp theo dự kiến tạo thu nhập ròng là 200 triệu mỗi năm và đầu tư cho một dự án có chi phí ban đầu là 2 tỷ, trong 4 năm dự kiến tạo ra thu nhập 500 triệu mỗi năm. Vậy đâu là quyết định đầu tư phù hợp cho doanh nghiệp?

Để biết được đâu là dự án mà doanh nghiệp nên đầu tư có thể cân nhắc phân tích thời gian hoàn vốn của mỗi dự án. Trước đó, chúng ta cần biết cách tính thời gian hoàn vốn và xác định số liệu cho từng dự án. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong phần tiếp theo của bài viết.

2. Cách tính thời gian hoàn vốn

2.1. Cách tính thời gian hoàn vốn bỏ qua yếu tố chiết khấu

Trường hợp thu nhập ròng từ khoản đầu tư các năm bằng nhau

Công thức tính thời gian hoàn vốn như sau:

Thời gian hoàn vốn	=	Vốn đầu tư ban đầu
		Thu nhập ròng 1 năm

Trong đó: 

Thu nhập ròng 1 năm

=

Khấu hao 1 năm

+

Lợi nhuận sau thuế 1 năm

Trường hợp thu nhập ròng từ khoản đầu tư các năm chênh lệch

Công thức xác định thời gian hoàn vốn như sau:

• Bước 1: Xác định ngân lưu ròng:

Ngân lưu ròng (lợi nhuận ròng) từng năm

=

Doanh thu từng năm

–

Chi phí từng năm

• Bước 2: Xác định ngân lưu ròng tích lũy theo từng năm:

Ngân lưu ròng tích lũy theo từng năm

=

Vốn đầu tư ban đầu (giá trị âm)

–

Ngân lưu ròng từng năm

• Bước 3: Xác định thời gian hoàn vốn:

Thời điểm hòa vốn lúc này chính là thời điểm ngân lưu ròng tích lũy theo từng năm có giá trị bằng 0.

Như vậy, thời gian hoàn vốn sẽ được tính bằng thời gian kể từ khi dự án bắt đầu đến khi dự án đạt điểm hoàn vốn hay đến thời điểm ngân lưu ròng tích lũy theo từng năm có giá trị bằng 0.

Quay lại ví dụ ở phần 1 ta có bảng sau:

Tiêu chí	Đầu tư vào Tài sản	Đầu tư vào Dự án
Chi phí đầu tư ban đầu	1 tỷ	2 tỷ
Vòng đời của Tài sản/Dự án	6 năm	6 năm
Thu nhập ròng mỗi năm	200 triệu	500 triệu
Thời gian hoàn vốn của từng dự án	5 năm	4 năm

Như vậy ta thấy, tuy chi phí đầu tư ban đầu cho dự án lớn hơn chi phí đầu tư ban đầu cho tài sản nhưng thời gian hoàn vốn của dự án lại nhanh hơn thời gian hoàn vốn của tài sản. Vì vậy doanh nghiệp có thể cân nhắc lựa chọn đầu tư vào dự án vào thời điểm này. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn cần cân nhắc thêm các yếu tố và các chỉ số khác trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, chẳng hạn như NPV – giá trị hiện tại thuần của dự án.

Có thể thấy ví dụ này liên quan đến trường hợp thu nhập ròng của phương án đầu tư mỗi năm là bằng nhau. Vậy trường hợp thu nhập ròng các năm có sự chênh lệch thì sẽ tính thời gian hoàn vốn của dự án như thế nào? Hãy cũng xem ví dụ sau đây:

Doanh nghiệp A có dự án đầu tư với chi phí ban đầu là 1 tỷ, vốn đầu tư bỏ 1 lần. Khoản thu nhập ròng vào các năm trong tương lai dự kiến như sau:

Thời gian	Năm 1	Năm 2	Năm 3	Năm 4	Năm 5
Thu nhập ròng	180	240	290	290	260

Ta có thời gian thu hồi vốn của của dự án dựa trên ngân lưu ròng tích lũy từng năm như sau:

Thời gian	Dòng tiền thuần của dự án  (Ngân lưu ròng từng năm)	Vốn đầu tư còn phải thu hồi (Ngân lưu ròng tích lũy từng năm)	Thời gian hoàn vốn
Năm 0	1 tỷ	1 tỷ
Năm 1	180 triệu	820 triệu
Năm 2	240 triệu	580 triệu
Năm 3	290 triệu	290 triệu
Năm 4	290 triệu	0	4 năm
Năm 5	200 triệu

Như vậy, thời gian hoàn vốn của dự án trên là 4 năm.

Bạn đọc có thể lập file excel tính toán thu nhập ròng qua từng năm để tính thời gian hoàn vốn.

2.2. Cách tính thời gian hoàn vốn có chiết khấu (Discounted payback period) 

Thời gian hoàn vốn có chiết khấu (Discounted payback period) là khoảng thời gian cần thiết để tổng giá trị hiện tại tất cả dòng thu nhập trong tương lai của dự án vừa đủ bù đắp số vốn đầu tư bỏ ra ban đầu.

Cách tính thời gian hoàn vốn có chiết khấu sẽ cho DN đánh giá chính xác hơn bởi nó xem xét đến cả khía cạnh giá trị thời gian của tiền tệ hay sự giảm giá của dòng tiền theo thời gian

Công thức tính:

Trong đó:

• i: Tỷ lệ chiết khấu
• n: Khoảng thời gian của dòng tiền

Ví dụ cụ thể: Doanh nghiệp A có một dự án đầu tư: số vốn đầu tư là 1.500 triệu đồng (bỏ vốn một lần). Khoản thu nhập dự kiến (bao gồm khấu hao và lợi nhuận sau thuế) ở các năm trong tương lai được thể hiện trong bảng sau:

Năm	1	2	3	4	5
Thu nhập dự kiến	500	500	500	500	500

Tỷ lệ chiết khấu là 3%

Ta có thời gian thu hồi vốn của của dự án:

Đơn vị tính: triệu đồng

Thời gian	Dòng tiền thuần của dự án  (Ngân lưu ròng từng năm)	Dòng tiền thuần đã chiết khấu	Vốn đầu tư còn phải thu hồi	Hoàn vốn
Năm 0	(1.500)	(1.500)	-1.500
Năm 1	500	485,44 (= 500/(1+0.03))	-1.014,56
Năm 2	500	471,29 (= 500/(1+0.03)2)	-543,27
Năm 3	500	457,57 (= 500/(1+0.03)3)	-85,7
Năm 4	500	444,24 (= 500/(1+0.03)4)	0 + 386,54	Hoàn vốn
Năm 5	500	431,31	789,85

Dựa vào bảng trên ta thấy, dự án đầu tư sẽ hoàn vốn vào năm thứ 4 và bắt đầu tạo ra lợi nhuận. 

3. Ý nghĩa của phương pháp thời gian hoàn vốn

Phương pháp thời gian hoàn vốn là phương pháp xác định dự án đầu tư phù hợp và có lợi nhất. Về cơ bản, ngoài việc xác định thời gian hoàn vốn của dự án, cần phân tích và đánh giá thêm một số khía cạnh khác. Cân nhắc lựa chọn dựa trên phương pháp này cho phép doanh nghiệp lựa chọn được dự án có thời gian thu hồi vốn phù hợp với dự định của doanh nghiệp. 

Nhìn chung, dự án có thời gian thu hồi vốn càng dài thì càng rủi ro và dự án có thời gian hoàn vốn càng thấp thì càng tiềm năng. Tuy nhiên, việc đưa ra quyết định đầu tư không thể chỉ phụ thuộc vào chỉ tiêu thời gian hoàn vốn vì bản thân chỉ tiêu này cũng có những ưu nhược điểm nhất định. Vì thế, xem xét đánh giá hệ thống các chỉ tiêu cần thiết trước khi đưa ra quyết định đầu tư là điều nên làm.

>>> ĐĂNG KÝ TRẢI NGHIỆM: GIẢI PHÁP QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH – KẾ TOÁN THÔNG MINH MISA AMIS

4. Ưu và nhược điểm của thời gian hoàn vốn

4.1 Ưu điểm 

• Dễ dàng xác định: Xác định thời gian hoàn vốn trên công thức có thể thực hiện đơn giản.
• Hỗ trợ đánh giá độ rủi ro của dự án: Về cơ bản, luồng tiền xuất hiện các năm sau của dự án đầu tư là yếu tố dự kiến, không phải yếu tố được xác định một cách chắc chắn nên thời gian hoàn vốn là thước đo rủi ro phù hợp khi cung cấp dấu hiệu  cho sự chắc chắn của luồng tiền.
• Phù hợp để so sánh: Sử dụng thời gian hoàn vốn làm tiêu chí so sánh giữa các dự án đầu tư là điều cần thiết, nhất là với các doanh nghiệp đang đối mặt với vấn đề thanh khoản.

4.2 Nhược điểm

• Khả năng sinh lời của dự án: Mặc dù cho biết thời gian cần thiết để dự án hoàn vốn đầu tư song chỉ tiêu này hoàn toàn không đề cập đến khía cạnh sinh lời của dự án đó.
• Không đánh giá hiệu quả tổng thể của dự án: Chỉ tiêu này chú trọng tới những lợi ích ngắn hạn nên không thể coi là tiêu chí thích hợp để đánh giá hiệu quả tổng thể của cả dự án.

5. Kết hợp phân tích IRR và thời gian hoàn vốn

Các doanh nghiệp, nhà đầu tư nên xem xét phân tích kết hợp tỷ suất hoàn vốn nội bộ (IRR) và thời gian hoàn vốn khi so sánh các dự án để hạn chế các nhược điểm kể trên.

Mô hình tài chính và phân tích IRR có thể so sánh mức độ hấp dẫn của các dự án khác nhau. Vì IRR không tính đến rủi ro, nên việc xem xét kết hợp với thời gian hoàn vốn để xác định dự án nào hấp dẫn nhất sẽ hạn chế được những nhược điểm của thời gian hoàn vốn, từ đó giúp doanh nghiệp, nhà đầu tư đưa ra lựa chọn phù hợp nhất.

Phần mềm kế toán online MISA AMIS mang đến giải pháp quản trị tài chính kế toán tổng thể vừa đơn giản, thông minh vừa an toàn chính xác. Doanh nghiệp có thể dễ dàng theo dõi hoạt động đầu tư vào công ty con với phần mềm MISA AMIS. Ngoài ra, phần mềm cho phép kế toán viên:

• Hệ sinh thái kết nối: ngân hàng điện tử; Cơ quan Thuế; hệ thống quản trị bán hàng, nhân sự: giúp doanh nghiệp dễ dàng trong các nghĩa vụ thuế, hoạt động trơn tru, vận hành nhanh chóng
• Đầy đủ các nghiệp vụ kế toán: Đầy đủ 20 nghiệp vụ kế toán theo TT133 & TT200, từ Quỹ, Ngân hàng, Mua hàng, Bán hàng, Kho, Hóa đơn, Thuế, Giá thành,…
• Tự động nhập liệu: Tự động nhập liệu từ hóa đơn điện tử, nhập khẩu dữ liệu từ Excel giúp rút ngắn thời gian nhập chứng từ, tránh sai sót.
• Tự động cung cấp các chỉ số tài chính chuyên sâu khác, giúp chủ doanh nghiệp kịp thời ra quyết định điều hành. Cụ thể: 
  • Cung cấp đầy đủ các chỉ tiêu Doanh thu, chi phí, lợi nhuận trên Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh giúp doanh nghiệp đưa ra những quyết định sản xuất, kinh doanh hợp lý, hiệu quả.
  • Cung cấp đầy đủ các số liệu báo cáo khác liên quan đến chi phí, lợi nhuận chi tiết đến từng mặt hàng, thị trường để CEO/chủ doanh nghiệp nắm bắt được mặt hàng, thị trường nào kinh doanh đang hiệu quả để có kế hoạch kinh doanh hợp lý.
  • Dễ dàng nắm bắt tình hình doanh nghiệp thông qua nhiều thiết bị như moblie, laptop mọi lúc mọi nơi chỉ cần có kết nối internet.

Kính mời Quý doanh nghiệp, Anh/Chị Kế toán doanh nghiệp đăng ký trải nghiệm miễn phí bản demo phần mềm kế toán online MISA AMIS 15 ngày full tính năng ngay hôm nay.

Tác giả tổng hợp: Phương Thanh