Quản lý tài chính cá nhân luôn là một bài toán khó với nhiều người. Dù kiếm được thu nhập cao, không ít người vẫn gặp cảnh “ăn mì cuối tháng”, nợ nần vào cuối tháng do không biết cách chi tiêu hợp lý. Hiện nay nhiều người đã tìm đến và sử dụng quy tắc 6 chiếc lọ và 50/30/20, nhưng chúng khác nhau như thế nào và phương pháp nào phù hợp với bạn? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.
Quy tắc 6 chiếc lọ là gì?
Quy tắc 6 chiếc lọ (“The 6 Jars”) là một phương pháp quản lý tài chính được sáng tạo bởi T. Harv Eker. Phương pháp này chia thu nhập của bạn thành 6 phần tương ứng với các mục đích khác nhau:
- Chi tiêu cần thiết (NEC): 55% thu nhập – Dùng cho nhu cầu sinh hoạt thiết yếu hàng ngày như điện, nước, ăn uống.
- Giáo dục (EDU): 10% – Đầu tư cho việc học tập, mua sách hoặc tham gia các khóa học để phát triển bản thân.
- Tiết kiệm dài hạn (LTSS): 10% – Phòng trường hợp khó khăn hoặc cho các kế hoạch lớn trong tương lai như mua nhà, xe hơi hoặc nghỉ hưu.
- Hưởng thụ (PLAY): 10% – Chi tiêu cho các hoạt động giải trí như du lịch, mua sắm, gặp gỡ bạn bè… để cân bằng cuộc sống.
- Tài chính tự do (FFA): 10% – Tiết kiệm để đầu tư, nhằm tạo nguồn thu nhập thụ động và gia tăng tài sản.
- Cho đi (GIVE): 5% – Quyên góp, làm từ thiện hoặc hỗ trợ người thân cần giúp đỡ.
Tuy phương pháp này cần phải chia nhiều nhỏ khoản thu nhập của bạn nhưng sẽ giúp bạn không chỉ quản lý tài chính mà còn xây dựng thói quen phân bổ thu nhập hiệu quả.
Quy tắc 50/30/20 là gì?
Quy tắc 50/30/20 là một phương pháp quản lý tài chính được phân loại như sau:
- 50% thu nhập cho nhu cầu thiết yếu: Bao gồm các chi phí cần có như nhà ở, thực phẩm, giao thông và các dịch vụ cơ bản khác.
- 30% thu nhập cho mong muốn cá nhân: Được sử dụng để chi tiêu cho những mong muốn của bạn, bao gồm các hoạt động giải trí, mua sắm, du lịch hoặc những thứ không phải nhu cầu bắt buộc nhưng mang lại niềm vui.
- 20% thu nhập cho tiết kiệm và đầu tư: Bao gồm các khoản tiết kiệm khẩn cấp, trả nợ, và đầu tư nhằm tạo dựng nền tảng tài chính vững chắc.
Quy tắc này được ưa chuộng nhờ vào sự đơn giản và dễ áp dụng, đặc biệt là đối với những người mới bắt đầu học cách quản lý tài chính, giúp họ nhanh chóng xây dựng thói quen chi tiêu hợp lý.
Sự khác nhau giữa hai quy tắc này
- Mức độ chi tiết:
- Quy tắc 6 chiếc lọ phân chia tài chính rất chi tiết, đi sâu vào từng khoản đầu tư, chi tiêu cụ thể hơn tạo ra các mục rõ ràng cho mọi khía cạnh cuộc sống.
- Quy tắc 50/30/20 đơn giản hơn, giúp người dùng dễ nhớ và áp dụng nhanh chóng.
- Sự linh hoạt:
- Quy tắc 6 chiếc lọ có tỷ lệ phân bổ cố định, yêu cầu bạn tuân thủ nghiêm ngặt, đôi khi gây khó khăn trong các trường hợp bất ngờ.
- Quy tắc 50/30/20 linh hoạt hơn, có thể điều chỉnh tỷ lệ tùy theo tình hình tài chính và ưu tiên cá nhân.
- Mức độ khó áp dụng:
- Quy tắc 6 chiếc lọ thường phù hợp hơn với những người có thu nhập ổn định và kỷ luật tài chính cao.
- Quy tắc 50/30/20 thì lại thích hợp với mọi mức thu nhập, đặc biệt là những người mới bắt đầu.
- Phạm vi áp dụng:
- Quy tắc 6 chiếc lọ không chỉ quản lý tài chính cá nhân mà còn giúp bạn thiết lập mục tiêu dài hạn và phát triển thói quen tốt.
- Quy tắc 50/30/20 chủ yếu tập trung vào việc đảm bảo nhu cầu hiện tại và xây dựng nền tảng thói quen quản lý tài chính cơ bản khi mới bắt đầu.
Nên chọn quy tắc nào tối ưu nhất cho bạn?
Nếu bạn là người mới bắt đầu với việc quản lý tài chính, quy tắc 50/30/20 sẽ là một lựa chọn dễ dàng và hiệu quả. Với cấu trúc đơn giản, quy tắc này giúp bạn phân bổ thu nhập vào ba mục chính: nhu cầu thiết yếu, mong muốn cá nhân và tiết kiệm. Đây là một cách tiếp cận trực quan, dễ nhớ, và rất thích hợp cho những người chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc lên kế hoạch tài chính.
Tuy nhiên, nếu bạn đã quen với việc quản lý tài chính cá nhân và có thu nhập ổn định hoặc cao hơn, phương pháp 6 chiếc lọ có thể mang lại sự chi tiết và toàn diện hơn. Nó không chỉ giúp bạn phân bổ thu nhập vào các mục tiêu cụ thể như tiết kiệm dài hạn hay đầu tư, mà còn giúp bạn duy trì một mức chi tiêu hợp lý cho cả những khoản “hưởng thụ” trong cuộc sống. Sự phân chia cụ thể theo từng “lọ” còn giúp bạn duy trì kỷ luật tài chính và tránh lãng phí, đặc biệt khi bạn đã có nền tảng tài chính vững chắc.
Cuối cùng, việc lựa chọn quy tắc nào còn phụ thuộc vào tình hình tài chính và thói quen cá nhân. Nếu bạn dễ bị cuốn vào chi tiêu quá mức, việc áp dụng quy tắc 6 chiếc lọ có thể là một cách giúp bạn kiểm soát chi tiêu chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, nếu bạn mới bắt đầu và muốn một phương pháp dễ áp dụng, 50/30/20 sẽ là bước khởi đầu hợp lý. Hãy chọn phương pháp phù hợp nhất với mục tiêu tài chính và thói quen chi tiêu của bản thân.
Hình thành thói quen ghi chép chi tiêu
Ghi chép chi tiêu hàng ngày là bước đầu tiên giúp bạn kiểm soát tài chính, nhận ra các khoản chi không cần thiết và điều chỉnh kế hoạch chi tiêu hợp lý. Thay vì ghi chép thủ công vốn dễ quên hoặc nhầm lẫn, hay các bảng biểu khó theo dõi trên excel, bạn có thể sử dụng ứng dụng quản lý tài chính như Sổ thu chi MISA (Có thể tải xuống miễn phí trên PlayStore và AppStore).
Với tính năng nổi bật như quản lý chi tiêu theo quy tắc 6 chiếc lọ, ứng dụng giúp bạn tự động phân bổ các khoản thu nhập vào từng hạng mục chi tiêu cụ thể chỉ với vài thao tác.
Đặc biệt, tính năng lập hạn mức chi tiêu của ứng dụng giúp bạn thiết lập ngân sách cụ thể cho từng danh mục cho quy tắc 50/30/20 như nhu cầu thiết yếu, mong muốn cá nhân hay tiết kiệm. Khi bạn vượt quá ngân sách đã đặt, ứng dụng sẽ gửi cảnh báo để nhắc nhở, giúp bạn duy trì kỷ luật tài chính.
Ngoài ra, Sổ thu chi MISA còn tích hợp rất nhiều tính năng ghi chép thông minh khác với giao diện trực quan và khả năng theo dõi chi tiết mọi giao dịch sẽ khiến việc quản lý tài chính không còn là gánh nặng mà trở nên đơn giản và tiện lợi.
Kết luận
Mỗi quy tắc quản lý tài chính đều có những ưu điểm riêng, tùy thuộc vào nhu cầu và mục tiêu của từng cá nhân. Dù bạn chọn quy tắc 50/30/20 hay 6 chiếc lọ, việc duy trì kỷ luật chi tiêu và ghi chép thường xuyên là chìa khóa để đạt được tự do tài chính. Nếu bạn cảm thấy việc quản lý tài chính bằng tay quá phức tạp, hãy để Sổ thu chi MISA giúp bạn. Với tính năng quản lý chi tiêu thông minh bao gồm các biểu đồ cho quy tắc 6 chiếc lọ, 50/30/20, ứng dụng này sẽ đồng hành cùng bạn trong hành trình chinh phục mục tiêu tài chính.
