[MỚI] Nghị định 310/2025/NĐ-CP: Những thay đổi lớn trong xử phạt vi phạm hành chính về Thuế, Hóa đơn

Ngày 02 tháng 12 năm 2025, Chính phủ đã chính thức ban hành Nghị định số 310/2025/NĐ-CP (sau đây gọi tắt là NĐ 310). Nghị định này có hiệu lực từ ngày 16 tháng 01 năm 2026, đóng vai trò sửa đổi, bổ sung hàng loạt quy định quan trọng của Nghị định số 125/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế, hóa đơn.

Đây là văn bản pháp lý mà mọi doanh nghiệp, kế toán và người nộp thuế đều cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh các rủi ro bị xử phạt nặng. Bài viết này sẽ phân tích các điểm sửa đổi cốt lõi nhất của NĐ 310.

1. Thông tin chung về Nghị định 310/2025/NĐ-CP

2. Các điểm sửa đổi, bổ sung quan trọng

Nghị định 310/2025/NĐ-CP tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định tại Nghị định 125/2020/NĐ-CP, với các điểm đáng chú ý sau:

2.1. Mở rộng phạm vi & Đối tượng bị Xử phạt

Nghị định 310 không còn giới hạn “vi phạm hành chính về thuế” trong các sắc thuế truyền thống. Định nghĩa này đã được mở rộng đáng kể để bao quát nguồn thu ngân sách.

Định nghĩa lại “Vi phạm hành chính về thuế”: Bao gồm cả các vi phạm liên quan đến các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước (tiền thuê đất, thuê mặt nước, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản/tài nguyên nước, cổ tức/lợi nhuận được chia cho phần vốn nhà nước…).

2.2. Bổ sung các trường hợp Bất khả kháng

Một điểm sáng tích cực của Nghị định là việc làm rõ định nghĩa “Bất khả kháng” (tại Khoản 10, Điều 2 bổ sung). Nghị định bổ sung các trường hợp được coi là bất khả kháng trong xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn, bao gồm:

• Thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, hỏa hoạn, tai nạn bất ngờ.
• Chiến tranh, bạo loạn, đình công.
• Sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được.

Ý nghĩa thực tiễn: Việc chi tiết hóa giúp doanh nghiệp có cơ sở vững chắc hơn để chứng minh việc chậm trễ kê khai, nộp thuế là do nguyên nhân khách quan, qua đó tránh bị phạt hoặc được xem xét giảm nhẹ mức phạt.

2.3. Tăng nặng mức xử phạt đối với vi phạm hóa Đơn và phân loại theo quy mô vi phạm

Các vi phạm về hóa đơn điện tử luôn là điểm nóng trong hoạt động thanh tra, kiểm tra thuế. NĐ 310 tiếp tục điều chỉnh các mức phạt để tăng tính răn đe, cụ thể như sau:

Với hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm

Mức phạt được phân loại chi tiết theo số lượng hóa đơn, mức phạt cao nhất đã tăng lên đáng kể.

>>Xem chi tiết tại: Mức phạt xuất hóa đơn sai thời điểm mới nhất

Xử phạt hành vi Không lập hóa đơn theo quy định

Các mức phạt cho hành vi không lập hóa đơn cũng được quy định chặt chẽ theo số lượng.

Cảnh báo: Các hành vi vi phạm hóa đơn sẽ bị xử lý nghiêm hơn, đặc biệt đối với các giao dịch bán hàng, cung cấp dịch vụ có quy mô lớn.

2.4. Nguyên Tắc Xử Phạt Mới: Logic & Công Bằng Hơn

Nghị định 310 giải quyết nhiều vướng mắc trong thực tiễn xử phạt chồng chéo trước đây bằng các nguyên tắc mới:

Nguyên tắc “Gộp hành vi”:

• Nếu trong cùng một ngày, người nộp thuế khai sai nhiều chỉ tiêu hoặc chậm nộp nhiều hồ sơ của cùng một sắc thuế => Chỉ phạt 01 hành vi có khung phạt cao nhất.
• Nếu trong cùng một vụ việc, vi phạm nhiều lần về lập hóa đơn sai thời điểm hoặc không lập hóa đơn => Chỉ phạt 01 hành vi với khung tiền phạt tương ứng tổng số lượng hóa đơn vi phạm

Nguyên tắc tính mức phạt cụ thể:

• Có từ 02 tình tiết giảm nhẹ trở lên => Áp dụng mức tối thiểu của khung phạt.
• Có từ 02 tình tiết tăng nặng trở lên => Áp dụng mức tối đa của khung phạt.

Định lượng “Quy mô lớn”:

• Trốn thuế: Từ 100 triệu đồng trở lên.
• Vi phạm hóa đơn (mất, cháy, hỏng, tiêu hủy…): Từ 10 số hóa đơn trở lên.

2.5. Mức phạt Tổ chức, Cá nhân liên quan

NĐ 310 đã bổ sung chi tiết các mức phạt đối với các bên thứ ba (như tổ chức tín dụng, kho bạc, cơ quan chi trả thu nhập, v.v.) có trách nhiệm cung cấp thông tin cho cơ quan thuế.

2.6. Bổ sung quy định xử phạt vi phạm về thuế tối thiểu toàn cầu

Việc áp dụng Thuế Tối Thiểu Toàn Cầu (GloBE Rules) tại Việt Nam là một bước ngoặt. NĐ 310 đã nhanh chóng bổ sung các chế tài để đảm bảo việc tuân thủ quy tắc mới này.

Điểm mới: Bổ sung quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi không tuân thủ hoặc tuân thủ không đúng quy định về kê khai, thông báo, cung cấp thông tin liên quan đến Thuế Tối Thiểu Toàn Cầu.

Ý nghĩa thực tiễn: Các tập đoàn đa quốc gia có đơn vị hợp thành tại Việt Nam cần đặc biệt chú ý đến thời hạn nộp Thông báo Thuế Tối Thiểu Toàn Cầu và các mẫu kê khai liên quan. Vi phạm quy định này sẽ dẫn đến các mức phạt hành chính tương ứng.

2.7. Tăng thẩm quyền & cải cách thủ tục hành chính

Quy trình xử phạt được đẩy nhanh và phân cấp mạnh mẽ hơn:

2.8. Cơ hội sửa sai cho doanh nghiệp khai sai nhưng đã khắc phục kịp thời

Một điểm sáng nhân văn trong Nghị định là việc mở rộng trường hợp không xử phạt. Nếu người nộp thuế khai sai nhưng đã tự giác khai bổ sung và nộp đủ tiền thuế trước thời điểm cơ quan thuế công bố quyết định kiểm tra/thanh tra, thì sẽ không bị xử phạt hành vi khai sai. Đây là động lực để doanh nghiệp chủ động rà soát và khắc phục sai sót.

2.. Bãi bỏ các quy định lỗi thời

Căn cứ theo điều 2, nghị định 310/2025/NĐ-CP bãi bỏ một số quy định lỗi thời phản ánh sự chuyển dịch hoàn toàn sang hóa đơn điện tử và tinh gọn bộ máy. Cụ thể như sau